Plantenfoto's

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 22, Bladzijde 41

Tgheslacht

Conyza es tweederleye (als Dioscorides en Theophrastus schrijven) waer af dat eene es dat groot en manneken/ dat andere dat cleyn ende wijfken.

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 22, Bladzijde 42

Tfatsoen

 

[42]   1   Dat groot Conyza heeft ronde witte wollachtighe stelen onderhalf elle hooch wassende/ en lanckachtighe saechte/ wollachtighe oft hayrachtighe bladeren. Sijn bloemen wassen aen dopperste vanden stelen den Chamille bloemen van fatsoene ghelijck/ maer meerder/ ende rontsomme ende binnen in midden bruyn geel van coluere/ die als zy rijp worden in wollachtich saet veranderen en met den winde wech vlieghen.

2   Dat cleyn Conyza en wast niet over den spannen oft voet hooch/ ende es den voorschreven ghelijck/ dan alleen minder. Sijn bloemen zijn oock bruyn geel/ maer alleen gelijck dat middelste van den Chamille bloemen oft ghelijck die bloemen van Reijnvaer. Beyde dese cruyden zijn van stercken ruecke/ ende dat groot es swaerder van ruecke/ ende dat cleyne stercker en liefelijcker.

3   Noch esser een gheslacht van Conyza dat derde ende dmiddelste tusschen die twee andere/ dat minder es dan dat groot/ ende meerder dan tcleyne/ anders den anderen ghelijck/ meer stinckende dan die voorgheschreven.

Plaetse

Dat groot en cleyn Conyza wast in vochtighe grasachtighe neerten/ ende ontrent den watercanten/ dat derde wast op dorre plaetsen.

Tijt

Sy bloeyen in laetste van Hoymaent/ ende in Ooghstmaent.

Naem

Dese cruyden worden in Griecx gheheeten Conyza. In Latijn van Plinius tot

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 22, Bladzijde 43

[43]   som plaetsen Cunila en Cunilago. Van Theodorus Gaza Policaria en Pulicaria. Inder Apoteken zijn zy onbekent. In Hoochduytsch worden zy van sommighen Durwurtz en Donnerwurtz ghenaempt.

1, 2   Dat groot heet Theophrastus Conyza manneken/ ende dat cleyn Conyza wijfken.

Natuere

Tgroot ende cleyne zijn drooch en warm tot in den derden graet: dat derde es den anderen van natueren ghelijck/ maer niet zoo warm.

Cracht en werckinghe

A   Die bladeren en bloemen van Conyza in wijn ghesoden/ ende ghedroncken/ doen sterckelijck den vrouwen huer natuerlijcke cranckheyt comen/ en iaghen die doode vruchten af.

B   Sy zijn oock goet teghen die couwpisse en droppelpisse/ en teghen die geelsucht/ en teghen die pijne en weedom des buycxs.

C   Dese bladeren ende bloemen met eedick alleen inghenomen/ zijn goet teghen die vallende sieckte.

D   Dwater daer Conyza in ghesoden es/ es goet den vrouwen die weedom in die moedere hebben om daer inne in een sweetcuype te sittene.

E   Die bladeren ghewreven/ zijn goet gheleyt op beten en steken van fenijnnighen ghedierten. Dijsghelijck op wonden en coude ghezwillen.

F   Dit cruyt met olie vermenght ende tlichaem daer mede bestreken doet die coude huyveringhen achter blijven.

G   Conyza waer dat zy gheleyt/ ghestroyet oft ontsteken wordt/ veriaeght alle fenijnnighe ghedierten/ ende doodt die vloyen.