Beginpagina van Plantaardigheden.nl
Actuele toepassingen van planten
© Wolverlei Tekst en Beeld –  Martin Stevens
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Plantenfoto's

   

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

   
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt
28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 1 capitel 64, bladzijde 117-119 (in werkelijkheid 116-118)    Zie volgende pagina »

Van Duysentknoop.   Cap. lxiiii.

Tgheslacht

Van dese cruyde sijn twee gheslachten manneken en wyfken als Dioscorides scrijft/ dmanneken wordt gheheeten Wechgras/ dwijfje en heeft gheenen besonderen naem.

Tfatsoen

Wechgras Veerckensgras ende Duysentknoop manneken heeft veele ronde teere steelkens met veele ledekens ende knoopkens lancx der aerden cruypende/ daer aen wassen langhe smalle bladerkes den ruyte bladeren niet seer onghelijck maer langher. Die bloemkens sijn cleyn en wassen aen die steelkens tusschen die bladeren en die knoopkens/ van coluere som heel wit/ som heel bruyn root oft lijfvervwich/ ende daer naer coemt dat saet dat driecantigh es ende ghelijck den sade van sulker. Die wortel es ront rootachtich met veele veeselinghen.

 

 

[118]   2   Dat ander gheslachte dat Duysent knoop wijfje ghenaempt wordt heeft drije oft vier rechte opwassende ronde effene steelkens sonder sijde scuetkens/ met veele ledenkes ende knoopkens/ den stelen ende ledekens van Peertsteert wat ghelijckende maer niet rouw/ ende om die ledekens wassen rontsomme sterrewijs veel cleyne smalle bladerkens den bladerkens van Rosmarijn van fatsoene niet seer onghelijck. Die wortel es wit cruypende/ veel scuetkens ende steelkens voortbringhende.

 

3   By den gheslachten van Duysent knoop mach oock wel gherekent ende ghestelt worden dat door een ghevlochten ende menichfuldelijck gheknoopt Knawel/ dat ontrent een palme hooch wast/ en veele teere gheknoopte steelkens draeght duer een ghevlochten ende aen een hanghende/ daer aen cleyne smalle bladerkens wassen den Geneuverboom bladerkens wat ghelijck/ maer minder ende niet hert oft stekende/ tusschen den welcken cleyne ghesternte bloemkens voortcomen van coluere ghelijck die stelen ende bladeren die aschvervwich ende wit gruen sijn. Die wortel es faselachtich en vingers lanck.

Plaetse

Wechgras wast op die velden by den weghen en op die straten. Duysent knoop wijfje wast aen die canten van den waterloopen ende in vochtighe plaetsen. Knawel wordt op die canten van den coren velden en op onghebouwde acker ghevonden/ sonderlinghe in vochtighe iaren.

Tijt

Wechgras en Knawel/ bloeyen in Braeckmaent/ meest alle den zomer. Duysent knoop wijfje wordt in Hoymaent ende in Ooghstmaent meest ghevonden.

Naem

Duysent knoop wordt gheheeten in Griecx Polygonon. In Latijn Sanguinaria Sanguinalis en Proserpinaca.

 

[119]   1   Dat ierste gheslacht wordt geheeten Poligonon arren Calligonon en Polycarpon in Griecx. In Latijn Seminalis. In die Apoteke Centunnodia en Corrigiola. In Hoochduytsch Wechgras en Wegetritt. Hier te lande Wechgras Veerckensgras ende Duysentknoop manneken. In Franchois Renouee en Corrigiole.

2   Tweede wordt gheheeten in Griecx Polygonon thely/ dat es in Latijn Sanguinalis foemina. In Duytsch Duysent knoop wijfje.

3   Tderde wordt gheheeten in Duytsch Knauwel/ ende es sonder twijfel en maniere ende gheslacht van Duysent knoop/ niet teghenstaende dat Dioscorides maer van tweeen vermaent en heeft/ want wy dit niet en houwen voor een Polygonon Dioscoridis/ maer voor een Polygonon van den vier gheslachte daer Plinius in xxvii boeck af scrijft.

Natuere

Alle dese cruyden sijn cout in den tweeden graet/ ende drooghe tot in den derden / ende tsamen treckende/ en grof makende.

Cracht en werckinghe

A   Tsap van Wechgras ghedroncken es goet tseghen dat bloet spouwen/ t bloet pissen/ ende tseghen alle bloet ganck/ ende helpt den ghenen die overvloedichlijck overgheven ende camerganck hebben.

B   Tselve sap met wijn gedroncken es goet den ghenen die van fenynighen ghedierten ghebeten sijn.

C   Tsap van Wechgras es oock goet tseghen die derdaechse cortsen een ure voor dat aencomen van den cortsen ghedroncken.

D   De bladeren van Wechgras in wijn oft water ghesoden ende ghedroncken stelpen alderhande loop des buycx/ dat root melizoen/ der vrouwen overvloedighe cranckheyt/ tbloet spouwen ende alle bloetganck/ ghelijck dat sap.

E   Tsap van Wechgras met een pessus in der vrouwen scamelheyt ghedaen stelpt die vrouwelijcke cranckheyt ende die overvloet/ in die nuese ghesteken stoppet dat bloeyen uut die nuesen/ in die ooren ghedruypt benempt die pyne ende gheneest dat ghesweer der selver.

F   Tselve sap met huenich en wijn ghesoden gheneest die sweeringhe en heete swellinghen van den scamelijcken leden.

G   Die bladeren gruen ghestooten sijn goet gheleet op die maghe die verhit ende onsteken es/ op alle heete sweeringhen ende apostumatien/ opt wildt vier/ ende op alle versche wonden.

H   Dioscorides scrijft oock van Wechgras dattet urine en water doet maken en dat tgoet tseghen die droppelpisse es/ dat alleen waer es/ als die urine heet ende snijdende es.

2
I  Duysent knoop wijfje es van crachten en werckinghen den manneken ghelijck / als Dioscorides scrijf alleen wat onstercker.

3
Dijsghelijck es oock dat Knauwel van natueren/ crachten en werckinghen den Wechgras seer ghelijck.