Tijt
[134] Alle dese cruyden bloeyen in Braeckmaent ende in Hoymaent.
Naem
Dese cruyden sijn van den ouders niet bescreven dat wy weten/ ende daer om en hebben sij gheenen naem in Griecx oft in Latijn huer van den ouders hier voortijts ghegheven.
1 Dat ierste wordt nu ter tijt in die Apoteke Scabiosa gheheeten/ en van sommighen Psora. In Hoochduytsch Apostemkraut/ Pestemenkraut en Grindtkraut. In onser talen Scabiose. In Franchois Scabieuse.
2 Dat tweede heet nu ter tijt Scabiosa minor dat es cleyn Scabiose.
3 Tderde wordt scaeps Scabiose ghenaempt.
4 Tvierde wordt nu ter tijt in die Apoteke gheheeten Iacea nigra ende Materfilon/ ende anders gheen namen sijn ons bekent.
Natuere
Alle Scabiosen sijn werm ende droeghe van natueren/ ende verdeylende die grove vochticheden.
Cracht en werckinghe
1
A Scabiose alleen oft met den wortelen in water oft wijn ghesoden ende ghedroncken suyvert die borst ende die longhene/ ende es goet tseghen die oude hoest/ ende tsegen die apostumatien van der borsten ende van alle inwendighe leden/ die selve suyverende/ rijpende/ heylende ende ghenesende. Tselve doet oock die Conserve van den bloemen met suyker ghemaeckt ende daghelijcx
inghenomen.
B Scabiose es oock goet tot alderhande scorftheyt ende ruydicheyt/ ghestooten ende op die seericheden gheleyt oft met die olien en salven daer toe dienende vermenght.
C Die looghe daer Scabiose in ghesoden oft gheweyckt es/ doodet die meluen van den hayre alsmen thooft ende thayr daer mede wascht.
4
D Materfilon in water ghesoden en daer mede gheghorgelt oft die mont dicwils ghespoelt/ doet sceyden ende vergaen die apostumatien des monts ende der keelen die noch versch sijn/ ende bringht tot rijpheyt ende doet uutbreken die veroudert sijn.
2,3
E Die cleyne Scabiose ende die scaeps Scabiose ende worden in der medecynen niet ghebruyckt. |