Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Crocus sativus - Saffraankrokus

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 45 Bladzijde 251

Tfatsoen

Crocus sativus - Saffraankrokus

Crocus, Castor, Cynomorphos, Herculis sanguis, Sofferaen 1644 Vlaams: Saffraen(cruydt) 1616 Latijn: Crocus 1554/1557: Castor, Crocus, Cynomorphos, Herculis sanguis, Saffran, Safran, Sofferaen, Zahafaran

[251]   Sofferaen heeft langhe smalle bladerkens ghelijck gras. Die bloemen wassen op naeckte steelkens/ ende sijn licht peersch van coluere/ in sesse bladerkens verdeylt in dmiddel van den welcken die Sofferaen drayen hanghen van coluere root. Die wortel is ront ghelijck een cleyn aeyuynken/ daer somtijts vier oft vijf cleyne wortelkens aen groeyen.

Plaetse

Sofferaen als Dioscorides ende die ouders scrijven wast op den berch Corycus in Cilicien diemen voor den besten plach te houdene/ ende op den berch Olympus in Lycien/ ende by die stadt Aegys in Aetolien. Nu ter tijt wast hy tot veel plaetsen van Duytschlant/ sonderlinghe by die stadt van Wienne in Oostenrijck/ die heden daechs voor den besten ghehouden wordt.

Tijt

Sofferaen bloeyet al eer sijn bladeren voortcomen/ in Herfstmaent/ ende daer naer wassen die grasachtighe bladeren die tot in den Meye toe dueren. In den zoomer en worden noch bladeren noch bloemen ghevonden. Die wortel alleene blijft onder die aerde groeyende ende andere ionghe wortelkens voortbringhende.

Naem

Sofferaen wordt gheheeten in Griecx Crocos. In Latijn Crocus/ van sommigene als Dioscorides scrijft Castor, Cynomorphos oft Herculis sanguis. In Arabensch Zahafaran/ ende daer naer in Hoochduytsch Saffran/ ende in Franchois Saffran

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 45 Bladzijde 252

Oirsake sijns Naems

[252]   Sofferaen wordt Crocus naer den ionghelinck Crocus zoo Ovidius ghetuyght ghenaempt/ waer af die historie van Galenus verhaelt wordt/ in nono de Medicamentis secundum loca/ daer hy aldus scrift. Die ionghelinck Crocus was met Mercurius op tvelt spelende ende die ka worpende/ ende doen hy hem niet en myde soo is hy onverhoets van Mercurio geraeckt ende in sijn hooft ghequetst geweest/ waer af hy ter stont gestorven is. Ende van sijn bloet dat op die aerde ghevloet was/ is dat Sofferaen ghegroeyet.

Natuere

Sofferaen is werm in den tweeden graedt/ ende drooch tot in den iersten.

Cracht ende werckinghe

A   Sofferaen is goet in alle medecynen ghebruyckt diemen van binnen tlichaems tseghen die ghebreken van der borst/ longhene/ lever ende blase ingheeft/ hy is oock goet voor die maghe in die spijse ghedaen/ want hy sterckt die maghe en doet die spijse verteeren/ ende met versoden wijn ghedroncken bescermt hy voor dronckenscap ende maeckt lust tot byslapen.

B   Sofferaen met sueten wijn ingenomen/ maeckt den asem lanck ende is voor die ghene die van asem ende borsten benauwt sijn/ seer goet.

C   Sofferaen met vrouwen melck vermenght bescermt die ooghen van alle vloet van vochticheden ende humueren/ ende van maselen en pocxkens ende gheneest die loopende ooghen daer op ghestreken.

D   Sofferaen is oock seer goet ghestreken op die heete cholerycke apostumatien ende op dwilt vier/ ende is seer goet in die medecynen tot den ooren dienende vermenght.

E   Sofferaen is oock goet om te vermorwene alle herdicheyt ende om tot rijpinghe te bringhene alle rouwe swellinghen.

F   Die wortel van Sofferaen met wijn ghedroncken lost die urine/ doet water maken/ ende is mits dyen goet tseghen tgraveel ende die droppelpisse.