Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 73 Bladzijde 299

Tfatsoen

Pimpinella anisum - Anijs

Anisum, Anijs 1644 Vlaams: Anijs 1616 Latijn: Anisum 1554/1557: Anis, Anisum, Anisz, Anys

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 73 Bladzijde 300

[300]   Tcruyt van Anijs is der iongher Eppe van bladeren ghelijck/ het heeft ronde hole steelkens/ daer aen ierst voortcomen bladeren die rondachtich sijn/ ende naermaels andere bladeren die ghecloven ende den bladeren van Eppe ghelijck sijn/ maer minder ende witverwicher. Boven op die stelen wassen veel schoone ronde croonen/ witte bloemkens voortbringhende/ ghelijckende den croonen van Bevernelle oft van Coriander. Ende als die bloemen vergaen zoo volghet tsaet naer dat witachtich es ende van ruecke ende smaecke suet ende liefelijck.

Plaetse

Anijs groeyet van selfs in Syrien ende Candien/ nu ter tijt wordt hy in Overlant ende Neerlant in die hoven ghesayet.

Tijt

Anijs bloeyet in Braeckmaent ende in Hoymaent.

Naem

Anijs wordt gheheeten in Griecx Anison ende Aneson. In Latijn ende in die Apoteke Anisum. In Hoochduytsch Anisz. In Franchois Anis.

Natuere

Tsaet van Anijs/ dat alleen in der medecynen ghebruyckt wordt/ es werm ende droeghe van natueren tot in den derden graedt.

Cracht en werckinghe

A   Tsaet van Anijs verdrijft die winden/ opblasinghen ende ripsenen van der maghen ende der dermen/ het versuet die pijne/ weedom ende crimpsel des buycx/ het stelpt den loop ende den camerganck/ het doet water ende den steen rijsen/ drooghe inghenomen oft met wijn oft water ghesoden ende ghedroncken/ het doet oock den hick vergaen niet alleen ghedroncken oft inghenomen/ maer oock gheroken.

B   Anijs saet gheneest oock dat root melizoen ende stelpt die witte vloet der vrouwen/ ende es seer goet den watersuchtighen ghebruyckt want het opent die lever ende lescht den dorst.

C   Anijs saet veel ghegheten maeckt lust tot byslapen ende doet die vrouwe veel sochs crijgen.

D   Tsaet van Anijs gheknout maeckt eenen langhen ende soeten adem ende beneempt die stanck des monts.

E   Anijs saet opt vier ghedroocht ende met huenich vermenght ende inghenomen doet die fluymen van der borsten rijsen/ ende als daer bitter amandelen toe ghedaen sijn zoo gheneset den verouderden hoest.

F   Anijs saet met wijn ghedroncken es seer goet tseghen alle fenijn ende beten van den scorpioenen ende anderen dyer ghelijcken fenijnnighen ghedierten.

G   Anijs saet es seer goet ghebruyckt den ionghen kinderen die eenighe besmetheyt oft vallende sieckte hebben/ ende es daer toe soo seer goet dat die ghene die Anijs in die handen hebben/ als Pythagoras seyt/ van der besmetheyt oft vallende sieckte niet bevanghen en kunnen worden.

H   Anijs met huenich azijn ende Hysope ghegorgelt gheneest die squinantie dat es gheswel van der keelen.

I   Anijs saet in een sacxken oft bondelken ghebonden ende voor die nuese ghehanghen ende gheroken/ verdrijft die quade swaere droemen ende doet gherustelijck slapen.

K   Die roock oock van Anijs saet duer die nuese ontfanghen versuet die pijne in thooft.

Anijs saet ghestooten ende met olie van roosen vermenght gheneest die ooren die van binnen ghequetst sijn/ daer in ghedaen.