Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 2 capitel 77, bladzijde 304-305  Zie volgende pagina »

Van Coriander.   Cap. lxvii.

1  

Coriandrum sativum - Koriander

 

Tfatsoen

Cuminum cyminum - Komijn

Coriandrum, Coriander

  • 1644 Vlaams: Comijn (Ghemeynen oft Tammen)
  • 1616 Latijn: Cuminum sativum
  • 1554/1557: Comijn (tamme), Comin cultivé, Cumimum sativum, Cuminum Aethyopicum, Cuminum Alexandrinum, Cuminum regium, Cyminum, Kummel (Romische), Kummel (zamer)

[305]   Coriander es een seer stinckende ende ghelijck die wantluys rieckende cruyt/ het ghewint eenen ronden steel/ met vele sijde scuetkens ontrent onderhalven voet hooch/ daer aen wassen witvervwiche seer ghesneden bladeren/ van den welcken die ierst voortcomende ende onderste den Kervel oft Peterselie bladeren schier ghelijck sijn/ die opperste ende laest voortcomende den selven oft des Grysecoms bladeren oock niet seer onghelijck maer teerder ende veel meer ghesneden. Die bloemen sijn wit ende wassen in ronde croonkens. Tsaet es heel ront inwendich hol van eenen liefelijcken rueck alst drooghe es. Die wortel es hert ende veeselachtich.

Plaetse

Coriander wordt op die velden ende in die hoven ghesayet ende begheert goet vet aerdtrijck.

Tijt

Het bloeyet in Hoymaent ende in Ooghstmaent/ ende corts daer naer wordt het saet rijp.

Naem

Dit cruyt wordt geheeten in Griecx Corion en Corianon. In Latijn ende in die Apoteke Coriandrum. In Duytsch Coriander. In Franchois Coriandre.

Natuere

Die gruene stinckende Coriander es cout ende drooghe van natueren den mensche schadelijck ende hinderlijck. Het welrieckende ghedroocht saet es werm van natueren tot veel saken goet ende oirboorlijck.

Cracht ende werckinghe

A   Coriander saet dat bereyt es drooghe oft met suycker naer den eten inghenomen/ sluyt den crop van der maghen/ beneempt dat opworpen ende doet die spijse verteeren.

B   Tselve bereyt saet opt vier gheroost ende met wijn inghenomen doodet ende iaecht af die wormen ende stelpt den loop des buycx/ dat root melizoen ende alle overvloedige bloetganck.

C   Bereydinghe des Corianders saets Coriander saet wordt aldus bereyt. Men sal nemen saet van Coriander dat drooghe es/ ende daer over ghieten stercken wijn ende azijn tsamen ghemenght ende daer in salmen tselve saet laten weycken xxiiii.uren ende dan salment drooghen ende totten ghebruyck der medecynen bewaeren .

D   Nota dat die Apotekers niet en behoeren dese saden yemant onbereyt te vercoopene oft in suycker te backene oft in medecijnen te ghebruyckene want dat onbereyt saet al eest dat drooghe ende welrieckende es/ en kan sonder letsel oft hindernisse niet wel veel ghebruyckt worden.

E   Tcruyt van Coriander noch gruen wesende/ met een cruyme terwen broots oft meel van gersten mout vermenght verdrijft alle hittich ende vierich gheswel/ ende met boonen meel ghemenght doetet die croppen ende clieren sincken ende vergaen.

F   Tsap van Coriander met ceruyse/ schuym van silver/ azijn ende olie van Roosen wel ghemenght/ gheneest dat wilt vier ende vercoelt alle verhittinghen van der huyt.

Hindernisse

Die gruene Coriander inghenomen maeckt heescheyt/ rasernie ende dullicheyt den dronckenscape ghelijck. Ende daer af tsap een loot swaer ghedroncken es doottelijck als Serapio scrijft.

 

^Naar het begin van deze pagina