Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten
Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 3 capitel 32, bladzijde 393-394   Zie volgende pagina »

Van Aloe.   Cap. xxxii.

Aloe spec. - Aloe

zie

Aloe, Aloe misschien Aloe succotrina

  • 1644 Vlaams: Aloë (Ghemeyne)
  • 1616 Latijn: (Aloë
  • 1554/1557: Aloë, Aloës, Perroquet

Kijk eens

op Blaichs homepage

op internet

 

Tfatsoen

Aloe heeft seer groote langhe bladeren twee vingheren dick aen beyde sijden met corte scerpe ende stekende puntkens wit van malcanderen staende beset. Die wortel es dick ende lanck. Die bloemen stelen ende saet sijn den bloemen ende sade van Affodillen niet seer ongelijck als Dioscorides scrijft want hier te lande en heeft men die noch niet ghesien. Dit heel cruyt es sterck van ruecke ende seer bitter van smaecke. Ende uut desen cruyde in Indien wassende wordt het sap uutgheperst ende ghedroocht dat oock Aloe heet/ ende hier te lande ende al om ghebrocht ende in der medecynen ghebruyckt wordt.

Plaetse

Aloe wast overvloedich in Indien ende van daeren coemt het beste sap/ het wast oock in sommighe plaetsen van Asien ende Arabien by die zee gheleghen maer tsap van dyen en es niet seer goet. Het wordt oock hier te lande in sommighe cruytliefhebbers hoven ghevonden.

Naem

[394]   Dit cruyt wordt in Griecx Latijn ende alle talen van Kerstenrijck Aloe ghenaempt/ ende dijsghelijck oock dat sap

Natuere

Tsap van desen cruyde dat Aloe gheheeten wordt ende alleen in der medecynen ghebruyckt wordt es werm tot by naer in den tweeden graedt/ ende drooghe tot in den derden.

Cracht ende werckinghe

A   Dat sap Aloe dat bruyn ende leververwich schoon ende suyver es maeckt camerganck ende iaecht daer duer af die coude taye fluymen ende heete geele cholerijcke vochticheden/ sonderlinghe daer die maghe mede verladen es. Ende es onder alle andere medecynen (die meest die maghe alle bederven) alleen een seer sonderlinghe medecyne voor die maghe/ die selve sterckende/ suyverende ende verdrooghende ende alle overvloedicheyt daer uut verdrijvende ende af iaghende alsment met water ontrent een half loot swaer inneempt.

B   Ende als dat selve Aloe met caneel/ gengebeer/ foelie/ cubeben/ galigaen/ anijs saet/ ende dijerghelijcke specien inghenomen wordt zoo verdrijft hy die pijne ende weedom in die maghe/ sterckt ende verwermt die selve ende doet die fluymen rijsen.

C   Die selve Aloe es oock goet tseghen die geelsucht/ als Dioscorides scrijft/ ende een luttel tseffens inghenomen es goet tot dat bloetspouwen/ ende alle bloetganck/ behalven van den speenen.

D   Aloe ghepoedert ende in die versche wonden ghestroeyet stelpt dat bloeyen ende heylt die wonden. Dijsghelijck oock in die oude sweeringhen ghedaen doet die selve sluyten ende toegaen/ ende es een seer goede medecyne om alle sweeringhen van den scamelijcken leden/ ende van den eersderm mede te ghenesene.

E   Aloe met sueten huenich wijn ghemenght gheneest die cloven ende sweeringhen ontrent dat fondament ende stopt dat overvloedich bloeyen van den speenen daer aen ghestreken/ maer van binnen inghenomen doettet die spenen uutcomen ende bloeyen.

F   Aloe met huenich vermenght doet sceyden alle gheronnen bloet/ ende verdrijft alle blauw gheslaghen oft ghestooten plecken.

G   Aloe es oock seer goet tot alle verhittinghen/ quetsueren/ ieucksel van den ooghen ende tot alle loopende ende duystere ooghen.

H   Aloe met olie van Roosen ende azijn vermenght op voorhooft ende in die slapen van den hoofde gheleyt versuet die pijne ende weedom in thooft.

I   Aloe met wijn vermenght beneempt dat uutvallen van hayre alsmen thooft dicwils daer mede strijckt.

K   Aloe met wijn vermenght gheneest oock die puysten ende alle sweeringhen van tantvleesch/ mont/ keele ende amandelen alsmense daer mede bestrijckt.

L   In somma Aloe van buyten tslichaems ghebruyckt es een seer heylsaem sap dat alle bloetganck stelpt ende alle onreynicheyt suyvert ende reyn maeckt.

 

^Naar het begin van deze pagina