Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Tamus communis - Spekwortel

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 49 Bladzijde 424

Tfatsoen

Tamus communis - Spekwortel Foto Luc Regniers Foto Luc Regniers Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Ampelos agria, Vitis sylvestris, Salicastrum, Uva taminea (Sigillum beatae Mariae), wilde Bryonie (wilde Wijngaert, onser Vrouwen seghel) 1644 Vlaams: Wijngaert (Wilden) 1616 Latijn: Vitis silvestris 1554/1557: Bryonie (wilde), Couleuvrée sauvage, Salicastrum, Séel nostre Dame, Sigillum beatae Mariae, Signet nostre Dame, Tamaro, Tamus, Uva Taminea, Vigne sauvage, Vitis sylvestris

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 49 Bladzijde 425

[425]   Wilde Bryonie heeft langhe taeye houtachtighe rancken met een ghecloven ende ghespleten scorsse becleet/ die hooch climmen ende om die boomen ende haghen tot huer selven winden gelijck die rancken van Wijngaert/ daer aen bladeren wassen den Nascaeye bladeren volnaer ghelijck maer grooter/ den bladeren van Clocxkens winder niet seer onghelijck. Die bloemen sijn wit/ cleyn ende veeselachtich/ ende als die vergaen zoo comen daer besien voort tsamen by een ghelijck cleyne druyfkens wassende/ die root sijn als zy rijp zijn/ drije oft vier corenkens inhebbende. Die wortel es seer groot ende dick op deynde in drijen oft vieren ghedeylt van buyten bruyn van binnen wit ende vet ghelijck die wortel van Waelwortel.

Plaetse

Dit cruyt wast hier te lande in vochtighe bosschen ende donckere nere waterachtige plaetsen.

Tijt

Dese Bryonie bloeyet in Meye ende Braeckmaent/ ende in Herfstmaent worden die vruchten rijp.

Naem

Wilde Bryonie heet in Griecx Ampelos agria. In Latijn Vitis sylvestris/ dat es wilden Wijngaert/ maer en es dat gheslacht van wilden Wijngaert niet dat Labrusca gheheeten wordt/ dat van wesen ende van fatsoene den oprechten wijngaert ghelijck es/ maer es als voorseyt es een cruyt van den gheslachte van Bryonia/ die in Griecx oock Ampelos/ dat es Wijngaert ghenaempt wordt/ om dat zy als Wijngaert op die boomen ende haghen climt ende huer selven daer om wint. Dwelck wy hebben willen vermanen op dat niemant met Avicenna/ Serapio oft andere Arabeusche meesters in dolinghen comende meynen soude dat Labrusca ende Vitis sylvestris een dinck es. Van Plinius wordt die wilde Bryonie Salicastrum ende Uva Taminea ghenaempt. In die Apoteke tot sommighe plaetsen Sigillum beatae Mariae/ dat es onser Vrouwen seghel. In Duytsch hebben wy dit cruyt wilde Bryonie/ dat es in Franchois Coulevree sauvage gheheeten/ ende dat om dattet een gheslacht van Bryonia es ende tot ondersceet van den oprechten wilden Wijngaert.

Sommighe meynen dat dit cruyt die Cyclaminus altera es/ maer huer lieder meyninghe wordt lichtelijcken valsch verwonnen mits dat dit cruyt een seer groote wortel heeft want als Dioscorides scrijft Cyclaminus altera en heeft gheen wortel dan die onachtbaer es/ dat es/ die seer cleyn es.

Natuere

Wilde Bryonie es werm ende drooghe/ van natueren suyverende/ afvaghende ende sceydende.

Cracht ende werckinghe

A   Die wortel van dese wilde Bryonie in water ende wijn die met luttel zee waters ghemenght es/ ghesoden ende ghedroncken doet duer den camerganck waterachtighe vochticheyt lossen/ ende es den watersuchtighen seer goet inghenomen.

B   Die vruchten van dese wilde Bryonie