Noot: Scorfte (ook bekend als Dodercruydt, Duyvelsnaeygaeren, Schorfte,
Sijde op 't Vlas) of Warkruid is een eenjarige plant, die als stengelparasiet leeft op
andere planten. Er is geen bladgroen en dus kan er geen voedsel worden
geproduceerd. Er zijn tal van soorten bekend. Dodoens noemt de volgende:
1554/1557: Agoure de lin, Angina lini, Cassytha, Cuscuta, Epilinum, Filtzkraut, Flachszseiden, Goute de lin, Podagra lini, Scorfte, Todtern, Vildtcruyt, Wrange
Cuscuta europaea - groot warkruid
- Epibryon, groeit op Hoppe:
1644 Vlaams: Wranghe (Groote)
1616 Latijn: Cassytha (maior) [554]
1554/1557: Epibryon
of
Cuscuta lupuliformis - Hopwarkruid
- Epagrostis, groeit op Gras
- Epabsinthion, groeit op Alsene
[434] Scorfte es een wonderlijck cruyt sonder bladeren ende wortelen gelijck een verwerret garen ende vele dicke draeyen duer malcanderen ghevlochten aen haghen/ tuynen ende sommighen cruyden hanghende wassende ende cruypende. Ende dese draeyen sijn som root som wit/ ende daer aen wassen hier en daer ronde bollekens ierst witte cleyne bloemkens/ ende daer naer cleyn sadeken voortbringhende.
Plaetse
Dit cruyt wast hier te lande gheerne in die Braem besien haghen/ aen Thoppecruyt ende in Tvlas/ ende wordt oock op sommighe anderen cruyden gevonden/ als in sommighen dorre plaetsen/ hier te landen op den neeren ende cleynen Brem/ ende in die heete landen op den Thymus ende Satureye/ maer dit es seer cley ende dun/ dijsghelijck oock op die Alsene daer wy tselve in onsen hof op wassende ghevonden hebben.
Tijt
Dit cruyt wordt meest in Hoymaent ende Ooghstmaent ghevonden ende dan brenghet oock sijn bloemen ende saet.
Naem
Dit cruyt wordt gheheeten in Griecx Cassytha. In Latijn Cassutha. In die Apoteke Cuscuta/ van sommighen Podagra lini ende Angina lini. In Hoochduytsch Filtzkraut/ Flachszleiden ende Todtern. Hier te lande Scorfte/ en tot sommighe plaetsen Wrange ende Vildtcruyt. In Franchois Goute de lin en Augure de lin. Die Scorfte die over den Thymus wast wordt gheheeten van den ouden Griecxsen ende Arabeuschen meesters Epithymum ende dat op die Satureye groeyet Epithymbrum. Ende dijsghelijcx mach
[435] men den anderen die op andere cruyden groeyen oock andere gheven naer die cruyden daer zy op wassen als
Epispartum aut Epigenistron dat op den Brem groeyet
Epibaton dat op die Braembesien haghe wast
Epilinum dat in Vlas cruypt
Epibryon dat hem om die Hoppe wint
Epagrostis dat over dat Gras vliddert
Epabsinthion dat over die Alsene wast.
Natuere
Die natuere van Scorfte es der natueren van den cruyde daer zy op wast seer ghelijck alzoo dat die op heete cruyden als Thymus ende Satureya wast oock seer heet es/ ende die op andere/ niet zoo heet/ maer altijt es zy van huer selven wat werm ende drooch.
Cracht ende werckinghe
A Scorfte in water oft wijn ghesoden ende ghedroncken/ opent die verstoptheyt van der lever/ galle/ nieren/ ende van den aderen/ ende doet die geele vochticheden duer den camerganck ende met die urine lossen.
B Scorfte es goet tot die oude cortsen/ ende tseghen die geelsucht sonderlinghe die op dat Hoppecruyt oft in dat Vlas wast.
C Andere Scorften sijn van werckinghe der cruyden ghelijck daer zy op wassen.