Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4 Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke
Planten Alfabetisch

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 4 capitel 7, bladzijde 501-503  Zie volgende pagina »

Van Rogghe.   Cap. vii.

1  

Secale cereale - Rogge

 

Tgheslacht

Ghelijck die Terwe daer af wy in dat ierste capittel ghescreven hebben/ ondersceet heeft naer den tijt dat zy ghesaeyt es/ alzoo heeft oock die Rogghe/ want die eene wordt voor den winter ghesaeyet die winter Rogghe gheheeten wordt/ die ander naer den winter/ ende die wordt zoomer Rogghe ghenaemt.

Tfatsoen

      Noot: Roggerassen worden ingedeeld naar groeiseizoen (winterrogge en zomerrogge).

 

Secale cereale - Rogge

Secale, Rogghe, winter Rogghe en zomer Rogghe1644 Vlaams: Rogghe

  • 1616 Latijn: Rogga sive Secale [499]
  • 1554/1557: Asia, Farrago, Rocken, Rogghe, Secale, Segala, Seigle

[502]   1   Rogghe heeft van eender wortel voortcoemende ses oft seven somtijts oock meer langhe dunne halmen met vier oft vijf knoopen/ die op goede vette velden ses voeten ende oock hoogher wassen/ den halmen van Terwe ghelijck maer teerder/ dunner ende langher. Op dopperste van den halmen wassen langhe rouwe aren met scerpen vlimmen becleet ghelijck die aren van Gerste/ maer niet zoo rouw oft zoo scerp stekende/ die alst Coren rijp wordt nederwaerts hanghen/ ende daer in groeyet dat Coren/ dat smalder ende veel bruynder es dan die Terwe/ ende minder dan die Gerste/ dat in gheen vellekens besloten leyt maer seer lichtelijcken uutrijst. Daer af seer bruyn broot ghebacken wordt.

2   Die zoomer Rogghe es der voorghescreven in alle manieren ghelijck/ alleen van halmen ende aren minder.

Plaetse

Rogghe groeyet tot alle plaetsen van Nederlant ende es oock in veel andere landen ghemeyn ende wilt wel wassen op maghere dorre ende santachtighe velden daer gheen andere coren of vruchten groeyen en kunnen als in die Kempene ende dyerghelijcke dorre landen. Maer die beste es/ die op goede vette ackers ghewonnen wordt.

Tijt

Winter Rogghe wordt ghesaeyet in den Herfst/ die zoomer Rogghe in Meerte/ ende wordden beyde tsamen rijp in Hoymaent.

Naem

Dit coren wordt gheheeten in Latijn van Plinius Secale. In Hoochduytsch Rocken. In Neerduytsch Rogghe. In Franchois Seigle ende Segle. In Italien Segala/ van

 

[503]    sommighen Asia/ van anderen oock Farrago/ hoe wel dattet gheen oprechte Farrago en es want Farrago es dat van Gersten/ Vitsen ende dyerghelijcke onder een/ tot voeder van den beesten gesaeyet wordt datmen maeyet eer dat rijp wordt ende groen den ossen/ koeyen/ peerden/ ende dyerghlijcke beesten te eten geeft.

Ende dat dit coren gheen Siligo en es hebben wy met langhe ende veel redenen in onse Latijnsche Historia frugum bewesen.

Natuere

Rogghe van buyten tlichaems ghebruyckt es werm ende drooghe tot in den tweeden graedt.

Cracht ende werckinghe

A   Tmeel van Rogghe met een sacxken om thooft gheleyt/ versuet die oude pijnen van den hoofde ende drooght die herssenen.

B   Heefdeech van Rogghe meel/ treckt doornen ende splinters uut/ ende doet alle gheswillen ende apostumatien rijpen ende uutbreken. Ende doet dat selve stercker dan dat heefdeech van Terwe meel.

C   Tselve doet oock dat Rogghen broot met boter vermenght/ maer niet soo sterckelijk als dat heefdeech.

D   Rogghen broot es swaer ende quaet om verteeren ende dient alleen den ghenen die arbeyden ende die luttel leech oft stil sijn/ oft anders sterck van maghen sijn.

 

^Naar het begin van deze pagina