Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4 Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke
Planten Alfabetisch

Deel 5

Deel 6

Lens culinaris - Linze

• Cruijdeboeck deel 4 capitel 28 Bladzijde 529

Tfatsoen

Lens culinaris - Linze

Phacos, Phace, Lens, Lenticula (Lenticula), Linsen 1644 Vlaams: Linsen (Ghemeyne) 1616 Latijn: Lens [526] 1554/1557: Lens, Lenticula, Lentille, Linsen

• Cruijdeboeck deel 4 capitel 28 Bladzijde 530

[530]   Linsen hebben dunne teere steelkens ontrent onderhalven voet lanck wassende. Die bladeren sijn seer cleyn en wassen twee tseghen een aen cleyne steelkens daer ten eynde oock somtijts cleyne clauwierkens aen voortcomen daer mede dat sy huer houwen ende vast maken. Die bloemkens sijn cleyn/ van verwen bruyn met wit vermenght. Die hauwkens sijn plat. Die vruchten sijn ront ende plat van verwen som bruyn som wit som swertachtich.

Plaetse

Linsen en sijn hier te lande niet seer bekent. Ende die selve die hier ghesaeyet worden/ vindtmen in der cruytliefhebbers hoven.

Tijt

In Hoymaent ende in Ooghstmaent bloeyen die Linsen ende worden oock rijp.

Naem

Dit Legumen wordt gheheeten in Griecx Phacos oft Phaces. In Latijn Lens ende Lenticula/ ende met dyen naem eest in die Apoteken bekent. In Hoochduytsch ende Neerduytsch Linsen. In Franchois Lentille.

Natuere

Linsen sijn drooch tot in den tweeden graedt/ anders middelmatich.

Cracht ende werckinghe

A   Dat ierste water daer Linsen in gesoden sijn maeckt camerganck/ ende lost den buyck.

B   Die Linsen alsmen dat ierste sop uutgiet/ ende wederom in ander water ghesoden/ inghenomen stoppen ende verdrooghen ende sijn mits dyen goet den ghenen die den loop des buycxs hebben oft dat root melizoen. Item den vrouwen die huer natuerlicke cranckheyt te veel hebben. Ende alsmen tot den Linsen wat azijns doet ende Cicoreye oft Porceleyne/ oft roode Beete/ oft dat saet van Myrthus/ oft die scellen van Granaetappelen/ oft drooghe Roosen/ oft Mispelen/ oft Sorben/ oft onrijpe Peeren/ oft Que-appelen/ oft Wechbree/ soo selen sy te meer oft te stercker stoppen.

C   Die scellen oft sluymen van Linsen sijn van ghelijcken natuere/ ende stoppen meer dan die gheheele Linsen.

D   Die spijse van Linsen sonder scellen bereyt/ drooght die maghe/ maer en stopt niet/ ende es seer quat om verteeren/ ende maeckt swaer cout grof bloet ende quaet voetsel.

E   Dertich Linsen ghescelt inghenomen benemen dat opworpen ende dat walghen van die maghe.

F   Linsen met meel van gersten mout ghesoden versueten die pijne van dat fledercijn daer op gheleyt.

G   Linsen meel met huenich vermenght/ suyvert die vervuylde sweeringhen ende doet dat vleesch daer in groeyen.

H   Linsen met asijn ghesoden/ verteeren ende doen sceyden alle croppen/ clieren ende herde geswellen.

I   Linsen met Mellilote/ Queappelen/ ende olie van Roosen vermenght sijn goet tot die heete gheswillen van den ooghen/ ende van dat fondament. Ende als zeewater daer toe ghedaen wordt/ zoo sijn sy oock goet tot dat wildt vier/ ende dyerghelijcke voorts loopende ghebreken.

K   Linsen in zeewater oft sout water ghesoden doen sceyden dat gheklontert melck in der vrouwen borsten/ ende verteeren dat overvloedich melck dat daer inne es alsmense op die borsten leyt.

Hindernisse

Linsen sijn quaet om verteeren/ ende maken winden/ ende opblasinghen in die maghe/ berueren die maghe/ ende doen swaere droomen hebben/ ende sijn der longhene den senuwen ende den hoofde seer quaet. Ende te dickwils ghegheten maken oock doncker ooghen ende onclaer ghesichte/ ende doen den cancker ende die laserie in den mensche comen.