Dese Distel diemen Everwortele nuempt es tweederleye van gheslachte/Dat een gheslacht heeft witte bloemen/ op eenen steel onderhalf spanne lanck oft langher wassende/ Dat ander heeft schoon roode bloemen/ ende en heeft gheenen sonderlinghen steel.
1 Die witte Everwortel heeft langhe smalle rouwe stekende bladeren/ over beyde sijden diep ghesneden/ ende in dmiddel roode ribbekens hebbende. Tusschen den welcken eenen steel voortcoemt/ ontrent onderhalf palme oft meer hoch/ ghelijcke bladeren draghende/ daer op wassen ronde platte bollen/ rontsomme die canten met stekende dorenkens ghelijck die Castanie snoesteren beset/ die boven in dmiddel breet open ende hayrachtich sijn/ daer om wassen schoone witte uutstekende bladerkens/ ende dat es die bloeme/ ende als die vergaet zoo vindtmen tusschen die hayrkens grauw smal saet. Die wortel es lanck ront/ in dmiddel ghemeynlick ghespleten/ van ruecke liefelijck/ van smaecke scerp ende bitter.
2 Dat ander gheslacht es/ als Hieromymus Bock scrijft/ es van bladeren ende wortelen der iersten Everwortel aensienlick alleen minder. Die bloemen sijn schoon Roosen root ende wassen tusschen die bladeren van der wortelen sonder steel/ volnaer op der aerden
[566] ligghende. Die wortel es rootverwich/ en heeft oock eenen stercken rueck.
Plaetse
1 Die witte Everwortele/ wast tot veel plaetsen van Italien ende van Duytschlant/ in hooghe rouwe gheberchten. Hier te lande wordt sy in der cruytliefhebbers hoven ghesaeyet.
2 Dat ander gheslacht wast oock tot veel plaetsen van Italien/ van Duytschlant/ ende in Vranckrijck/ als Ruellius scrijft/ hier te lande eest onbekent.
Tijt
Beyde dese Everwortelen bloeyen in Hoymaent/ ende in Ooghstmaent.
Naem
1 Dierste geslacht van desen Distelen wordt gheheeten in Griecx Leucacantha/ (dwelck eenen naem es versceyden van Acantha leuce/ als in Dioscoride blijckt) van sommighen Polugonaton, Phyllon ende Ischias/ ende hier voortijts van den Romeynen oock Spina alba/ nu ter tijt Carlina oft Carolina/ naer Carolus Magnus Roomsch Keyser/ dyen een Engel van God ghesonden dese Distel ghethoont heeft/ doen die haestighe sieckte onder sijn volck was. Van sommighen oock Cardopatium. In Hoochduytsch Eberwurtz/ Grosz Eberwurtz/ en weisz Everwurtz. In Neerduytsch Everwortel/ witte Everwortele/ ende Carlina. In Franchois Carline.
2 Dat ander gheslacht es oock een gheslacht van Carlina/ ende wordt gheheeten in Hoochduytsch Klein Eberwurtz/ dat es in Neerduytsch Cleyn Everwortel ende cleyn Carlina. In Franchois Petite Carline. Ende dese Distel wordt van sommigen seer gheleerden Minderbroeders van Roomen ghehouden voor die Distel die in Griecx ghenaemt wordt Acantha Arabice ende Acantha Aegyptia. In Latijn Spina Arabica ende Spina Aegyptia/ van sommighen Acanthis/ ende van den Arabeuschen meesters Suchaha/ ende huer meyninghe dunct ons der waerheyt seer ghelijck/ aenghesien dat Dioscorides scrijft dat Spina Arabica der Alba spina/ dat es Leucocantha/ seer ghelijck es.
Natuere
Die wortel van Carlina es werm in den iersten graedt/ ende drooge tot in den derden.
Cracht ende werckinghe
A Die wortel van Carlina in wijn ghesoden es seer goet tseghen die verouderde pijne van der sijden/ ende tseghen dat sciatica/ alsmen drije croeskens van den wijn drinckt/ daer sy in ghesoden es.
B Carlina in der selver maniere ghebruyckt es seer goet den ghenen die van binnen ghequetst oft gheborsten sijn/ ende die den cramp hebben. Tot den selven es oock dat sap van der wortel seer goet ghedroncken.
C Die wortel van Carlina ghepoedert/ ende een drachma swaer inghenomen es seer goet tseghen die haestighe sieckte ghebruyckt/ want alsmen ghescreven vindt/ dat heyr van Carolus Magnus keyser van Roomen/ es hier voortijts van der Pestilentien met deser wortel bevrijt gheweest.
D Dese selve wortel van Carlina in den mont ghehouden versuet die pijne ende weedom van den tanden.
E Die wortel van Carlina met azijn vermenght gheneest die quade ruydicheden ende crauwagien alsmense daer mede bestrijckt.
F Es dat ander gheslacht van Carlina die Distele van Dioscorides Spina Arabica ende van den Arabeuschen meesters Suchaha gheheeten wordt/ zoo stopt ende stelpt sy alle bloetganck/ alle overvloedighe cranckheyt ende vloet van den vrouwen/ ende die vloet van catarren uut den hoofd
