Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Atriplex hortensis - Tuinmelde (groene en rode variëteit)

Atriplex prostrata - Gespiesde melde

Atriplex patula - Uitstaande melde

• Cruijdeboeck deel 5 capitel 1 Bladzijde 581

Tgheslacht

Melde als Dioscorides scrijft es tweederhande/ Tam ende wildt.

Tfatsoen

Atraphaxis, Atriplex, Chrysolachanon, Aureum olus, Melde    Noot: Dodoens noemt twee variëteiten, één met groen blad, één met donkerrood blad. In latere edities krijgen ze een verschillende naam: hofmelde en rode melde. De twee variëteiten worden thans samengevat in één soort.

 

Atriplex hortensis - Tuinmelde (groene en rode variëteit)

Atraphaxis cepentis, Atriplex sativa, Atriplex hortensis, tamme Melde 1644 Vlaams: Melde (Hof- oft Tamme) 1616 Latijn: Atriplex hortensis [615] 1554/1557: Arroche domestique, Arroches, Atriplex, Atriplex hortensis, Atriplex sativa, Aureum olus, Bonnes Dames, Chrysolachanon, Melde, Melde (tamme), Milten, Molten, Molten (Garten-), Molten (Heymisch), Molten (zam)

1   A   Tamme Melde heeft langhe recht op wassende stelen/ die beneden ront/ ende aen dopperste viercantich sijn/ met vele aenwassende sijde tacken. Die bladeren sijn lanck ende breet/ van verwen wit ende al oft sy met meel bespraeyet waeren/ sonderlinghe als sy noch ionck sijn. Die bloemen wassen aen dopperste van den steelkens veel by een in een ghedronghen/ ende sijn cleyn ende geel/ naer die bloemen coemt tsaet voort dat breet es/ ende in cleyn vellekene besloten groeyet. Die wortel heeft vele veeselinghen.

B   Van desen tamme gheslachte wordt noch een ander Melde ghevonden/ dyens bladeren/ stelen ende bloemen bruyn root sijn/ anders van bladeren/ stelen ende bloemen der voorghescreven witte Melde in alle manieren van grootte ende van fatsoene ghelijck.

• Cruijdeboeck deel 5 capitel 1 Bladzijde 582

Atriplex prostrata - Gespiesde melde Bioweb

Atraphaxis agria, Atriplex sylvestris, wilde Melde 1644 Vlaams: Melde (Wilde) 1616 Latijn: Atriplex silvestris [615] 1554/1557: Ackermolten, Arroche sauvage, Arroches, Atriplex, Atriplex sylvestris, Aureum olus, Bonnes Dames, Chrysolachanon, Melde, Melde (wilde), Milten, Molten, Molten (wild)

[582]   2   A   Die wilde Melde heeft oock eene langhen ghehoeckten steel/ daer aen bladeren wassen/ den bladeren van die tamme Melde niet seer onghelijck/ maer wat minder ende rontsomme wat ghekerft. Die bloemen sijn geelachtich. Tsaet es hert en wast in een ghedronghen ghelijck aen die tamme. Die wortel heeft vele veeselinghen.

Atriplex patula - Uitstaande melde Bioweb

Atriplex sylvestris, cleyne Melde 1644 Vlaams: Melde (Alderleeghste Wilde) 1616 Latijn: Atriplex silvestris humilima [615] 1554/1557: Arroche sauvage (petite), Arroches, Atriplex, Aureum olus, Bonnes Dames, Chrysolachanon, Melde, Melde (cleyn), Milten, Milten (klein Scheisz-), Molten, Scheiszmilten (klein)

B   Van desen wilden gheslachte wordt oock noch een ander ghevonden/ dat niet seer hooghe en wast maer neer blijft/ ende met vele sijde tacken hem uutbreyt/ ende dit gheslacht heeft lanckworpighe smalle bladerkens/ die niet rontsomme ghekerft en sijn. Die bloemen/ saet ende wortelen sijn den voorghescreven wilden seer ghelijck.

Plaetse

1   Die tamme Melden wassen in die moeshoven.

2   Die wilde worden aen die canten van den velden ende by den weghen ghevonden.

Tijt

Melden bloeyen in Braeckmaent ende in Hoymaent ende schier alle den zoomer duer.

Naem

Melde wordt gheheeten in Griecx Atraphaxis. In Latijn Atriplex van sommighen Chrysolachanon/ dat es in Latijn Aureum olus. In Hoochduytsch Molten en Milten. In Neerduytsch Melde. In Franchois Arroches/ ou Bonnes dames.

1   Dat Tam gheslacht wordt gheheeten in Griecx Atraphaxis Cepentis. In Latijn Atriplex sativa ende hortensis. In Duytsch tamme Melde. In Hoochduytsch Heymisch Molten/ Zam Molten/ und Garten Molten.

2   Dat wildt gheslacht wordt ghenaempt Atraphaxis agria/ ende Atriplex sylvestris. In Hoochduytsch Wild Molten Ackermolten. Hier te lande Wilde Melde. In Franchois Arroches saulvaiges.

B   Dat cleyn wildt gheslacht wordt gheheeten in Hoochduytsch klein Sceiszmilten. In Neerduytsch Cleyn Melde.

Natuere

Melde es cout in den iersten graedt/ ende vochtich tot in den tweeden/ sonderlinghe die Tamme die couder ende vochtigher es dan die Wilde.

Cracht ende werckinghe

A   Melde in spijse oft moes ghelijck andere cruyden ghebruyckt maeckt saechten camerganck.

B   Tsaet van Melde met huenich water inghenomen/ opent ende vercoelt die verstopte lever/ ende es goet tseghen die geelsucht ghebruyckt.

C   Melde gruen ghestooten es goet gheleyt op die bloetsweeren ende heete gheswillen. Die Tamme als die bloetsweeren ierst beghinnen te comen. Die Wilde als die selve beghinnen te vergaene.

D   Melde met salpeeter/ huenich ende azijn vermenght es goet op dwilt vier/ ende op tfledercijn gheleyt.

Hindernisse

Melde veel in die spijse ghebruyckt/ maeckt veel sieckten/ beruert die maghe/ ende doet dat sproet op tlijf ende in daensicht groeyen/ ende daer en boven es oock seer quaet om verteeren als Diocles ende Dionysius scrijven.