Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 6 capitel 38, bladzijde 759-760   Zie volgende pagina »

Van Appelen.   Cap. xxxviii.

1  

Malus sylvestris subsp. mitis - Appel (Consumptieappel)

Tgheslacht

Die gheslachten ende manieren van Appelen sijn seer veelderleye/ niet alleen van fatsoene/ maer oock van smaecke grootte ende verwen versceyden alzoo dattet niet licht en es/ alle die gheslachten te vertellene/ gelijckt oock van gheenen noode en es/ aenghesien dat die boomen daer die Appelen op groeyen/ schier malcanderen ghelijck sijn/ ende datmen alle soorten ende manieren van Appelen kan bringhen ende vueghen tot dryerhande gheslachten/ dienende tot verclaringhe van huerder natuere ende cracht/ te weten in suete/ suere/ ende Appelen die tusschen suet ende suer oft van beyden ghemenghelt sijn.

Tfatsoen

Malus sylvestris subsp. mitis - Appel (Consumptieappel)

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Malus, Appelboom

Melea, Malus, Pomus, vrucht: Melon, Malum, Pomum, Appelboom, vrucht: Appel

"Die gheslachten ende manieren van Appelen sijn seer veelderleye, niet alleen van fatsoene, maer oock van smaecke grootte ende verwen versceyden alzoo dattet niet licht en es, alle die gheslachten te vertellene, gelijckt oock van gheenen noode en es, aenghesien dat die boomen daer die Appelen op groeyen, schier malcanderen ghelijck sijn, ende datmen alle soorten ende manieren van Appelen kan bringhen ende vueghen tot dryerhande gheslachten, dienende tot verclaringhe van huerder natuere ende cracht, te weten in suete, suere, ende Appelen die tusschen suet ende suer oft van beyden ghemenght sijn."

  • 1644 Vlaams: Appelboom (vrucht: Tamme Appelen, op gheinte boomen ghewasschen)
  • 1616 Latijn: Malus (vrucht: Malum, Pomum) [789]
  • 1554/1557: Apffelbaum, Appelboom, Malum, Malus, Pommier, Pomum, Pomus

Die Appelboomen worden meest/ metter tijt/ al hooghe dicke boomen/ draghende veel uutghespreyde ende duer een wassende tacken, Die bladeren sijn gruen rondachtich/ ronder dan tloof van den Peerboomen/ ende sy vergaen tswinters/ ende comen in den Meye wederom van nieuws voort. Die bloemen sijn meest wit/ aen sommighe Appelboomen oock lijfverwich root/ die vruchten sijn ront van menigerleye fatsoene coluer ende smaeck als voorseyt es. Ende in dmiddel van den selven ligghen bruyn saden in herde vellekens besloten.

Plaetse

Appelboomen worden in die boomgaerden ende oock in die hoven gheplant/ ende sy sen gheerne in goeden vetten grondt.

Tijt

Die Appelboomen bloeyen meest al in tlaetste van Aprill/ oft in tbeghinsel van Meye. Die vruchten worden som rijp in Hoymaent/ som in Oostmaent/ die alder spaedste in Herfstmaent.

Naem

Die Appelboom wordt gheheeten in Griecx Melea/ In Latijn Malus ende Pomus. In

 

[760]   Hoochduytsch Apffelbaum. In Franchois ung Pommier. Die vrucht wordt ghenaemt in Griecx Melon/ In Latijn Ponum ende Malum/ In Hoochduytsch Apffel/ In Neerduytsch Appel/ In Franchois ung Pomme.

Natuere

Alle Appelen sijn cout ende vochtich van natueren/ nochtans die eene meer dan die andere. Die suere sijn meer verdrooghende/ sonderlinghe die wringhende ende tsamen treckede van smaecke sijn. Die suete sijn min cout ende schier middelmatich ende ghetempert. Die waterachtighe sijn die aldervochtichste/ sonderlinge die niet suer oft suet/ maer tusschen beyden van smaecke ghemenght sijn.

Cracht ende werckinghe

A   Appelen verkoelen die heete maghe/ sonderlinghe die suerachtich ende tsamen treckende van smaecke sijn/ ende moghen ghebruyckt worden in heete cortsen ende andere verhittinghen van der maghen/ ende tseghen den dorst/ maer anders zoo sijn sy der maghen quaet makende winden ende opblasinghen in den buyck.

B   Suere Appelen ghebraden ende cout voor den eten inghenomen/ doen lichten ende saechten camerganck hebben.

C   Appelen voor spijse inghenomen gheven cleyn voetsel/ ende dat selve waterachtich ende niet goet/ want sy verderven terstont in die maghe/ ende veranderen in quade vochticheden/ sonderlinghe die seer waterachtich sijn.

D   Die bladeren van Appelboomen moghen gheleyt worden op die ierst beghinnende heete swillinghen/ ende op die versche wonden/ om te beletten die verhittinghen ende apostumatien.

 

^Naar het begin van deze pagina