Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

• Cruijdeboeck deel 6 capitel 43 Bladzijde 766

Tgheslacht

Amandelen sijn tweederleye/ Die eene sijn suet/ Die andere sijn bitter van smaecke.

Tfatsoen

Prunus dulcis - Amandel (Amandelboom) Foto Luc Regniers

Amygdale, Amygdalus, Amandelboom (vrucht) Amygdalon, Amygdala, Amygdalum, Amandel, Amandelen    Noot: "Amandelen sijn tweederleye. Die eene sijn suet. Die andere sijn bitter van smaecke." In de oudere nomenclatuur is dit onderscheid ook nog te zien: Amygdalus communis var. dulcis (zoete amandel) en Amygdalus communis var. amara (bittere amandel). 1644 Vlaams: Amandelboom (vrucht: soete Amandelen, bittere Amandelen) 1616 Latijn: Amygdalus (vrucht: Amygdala dulcia, Amygdala amara) [798] 1554/1557: Amande, Amandier, Amandelboom, Amandele, Amygdala, Amygdalum, Amygdalus, Mandel, Mandelbaum

Die Amandelboom es van wasse ende van bladeren den Perseboom ghelijck/ maer hy wordt dicker ende stercker ende mach langher dueren. Die vruchten sijn herde steenen/ ghelijck die Persesteenen/ maer effen van buyten ende met een snoesterken ghelijck die Okernoten overdeckt/ ende daer in ligghen die Amandelen die van smaecke som suet/ som bitter sijn als voorseyt es.

Tijt

Die Amandelboomen bloeyen vroech/ met den Perseboomen. Die vruchten worden in Braeckmaent ende Hoymaent rijp.

Naem

Die Amandelboom wordt gheheeten in Griecx Amygdale/ In Latijn Amygdalus/ In Hoochduytsch Mandelbaum. In Franchois ung Amandier.

• Cruijdeboeck deel 6 capitel 43 Bladzijde 767

[767]   Die vrucht wordt ghenaemt in Griecx Amygdalon/ In Latijn Amygdale ende Amygdalum. In Hoochduytsch Mandel/ In Neerduytsch Amandele/ In Franchois une Amande.

Natuere

Die Amandelen sijn redelijcken werm van natueren/ sonderlinghe die bittere/ die niet alleen werm en sijn maer oock drooghe afvaghende ende verdeylende van natueren.

Cracht ende werckinghe

A   Amandelen voor spijse inghenome gheven luttel voetsels ende stoppen den buyck/ sonderlinghe sonder die fluymen inghenomen.

B   Die bitter Amandelen openen alle verstoptheyt van der longhene/ levere/ milte/ nieren ende van alle den inwendighen leden/ ende daer om zoo sijn sy goet ghebruyckt tseghen dat hoesten/ cortheyt van adem ende versweeringhen van der longhene met Terbenthijn vermenght/ ende gheleckt als Dioscorides scrijft.

C   Amandelen sijn oock goet den ghenen die bloetspouwen met Ameldonck vermenght ende inghenomen.

D   Bitter Amandelen met sueten wijn oft bastaert inghenomen/ doen water maken/ ghenesen die droppelpisse/ ende sijn goet den ghenen die van den steen ende graveel ghequelt sijn.

E   Die vijf oft ses bitter Amandelen nuchter inneempt/ en sal dyen dach niet droncken worden.

F   Bitter Amandelen met azijn oft olie van Roosen vermenght genesen die pijne van den hoofde/ opt