Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1644 Cruydt-Boeck
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ
Voorwerk

Deel 1 Boek 1 | 2 | 3 | 4 | 5

Deel 2 Boek 6 | 7 | 8 | 9 | 10
Deel 3 Boek 11 | 12 | 13 | 14 | 15
Deel 4 Boek 16 | 17 | 18 | 19 | 20
Deel 5 Boek 21 | 22 | 23 | 24 | 25
Deel 6 Boek 26 | 27 | 28 | 29 | 30

Indiaensche oft Uytlandtsche Boomen, Heesteren ende Cruyden  Planten Alfabetisch

Nawerk Neder-Duytsche Naemen der Cruyden

 
Middelnederlandse termen
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruydt-Boeck 1644 Deel Indiaensche oft Uytlandtsche   Zie volgende pagina »

Voor-reden.

Al is 't saecke dat wy in dit voorgaende Cruydt-Boeck, oft in de Bijvoeghselen van 't selve, meest alle de cruyden beschreven oft vermaent hebben, die hedensdaeghs van ons volkomentlijck bekent zijn : nochtans, aenghesien datter van daghe tot daghe meer ende meer Uutlandtsche cruyden ende Vremde Droghen ghevonden worden, ende dat de ghene, die voren niet wel bekent en waren, nu ter tijdt wat breeder beschreven, ende duydelijcker uytgheleydt, ende bijnae gheheelijck tot onse kennisse ghekomen zijn; Soo hebben wy goet ende raedtsaem ghevonden, tot volmaeckinge oft besluyt van dit teghenwoordigh Cruydt-Boeck, alhier in 't kort te vervaten meest alle de Vremde ende Indiaensche ghewassen, ende andere te voren qualijck bekende Droghen, die van Dodonaeus niet beschreven oft vermaent, oft ten minsten met heel weynighe worden aengheraeckt zijn gheweest. Om 't welck bequaemelijcker te moghen doen, hebben wy voor ons ghenomen te volghen meest het ghene dat den Edelen Wijdtvermaerden Heere Carolus Clusius aengaende dese cruyden nu onlanghs in 't Latijn heeft uytghegeven, ende oock 't ghene dat hy overlangh uyt het Spaensch in de selve Latijnsche tael uyt de Boecken van Garcias ab Horto, Christophorus à Costa ende Nicolaus Monardus overgheset ende vertaelt heeft : dan daer tusschen sullen wy voeghen noch ettelijcke andere dinghen uyt Matthias de Lobel, ende andere soo wel Latijnsche, Fransche ende ltaliaensche, als Hooghduytsche Cruydt-beschrijvers; de welcke meest alle wel bekennen dat sy van den voorseyden Hoogh-gheleerden H. Carolus Clusius het beste ende meest, dat sy dies aengaende weten, gheleert ende ontleent hebben : doch niettemin sy hebben daer noch iet anders van hun selven bijghevoeght, dat ons wel vermaenens weerdigh docht te wesen, in sonderheyt de krachten ende nuttigheden der selver belanghende, als hier nae blijcken sal.

Dan hier en dencken wy geen bijsonder orden oft schickinghe te volgen; maer alleenlijck om het teghenwoordigh Werck met het voorgaende te knoopen oft te hechten, sullen wy eerstelijck spreken van de vremde Boomen, ende voor allen van de gene die met de Herst oft Gom-dragende boomen eenighe ghelijckenisse hebben : ende te samen sullen wy spreken van de Gommen, Hersten, ende vochtigheden die van de boomen ende oock heesteren ende cruyden ghenomen worden. Daernae handelen wy van de Boomen, wiens hout, schorssen, bladeren, bloemen, vruchten, wortelen ende andere deelen ghebruyckt worden : ende te samen sullen wy spreken van veele vruchten, schorssen, wortelen, hout ende bloemen diemen nu eerst beghint te ghebruycken, ende oock van sommighe Boomen die gheen bekende nuttigheyt en hebben : ende daer by sullen wy voeghen de vremde Vruchten, als Noten, Saden ende Keernen, Hauwen ende Boonen; sommighe van de welcke soo onbekent zijn, dat wy noch niet en weten oft sy aen hooge Boomen, leege heesteren, oft teere cruyden gewassen zijn. Daer nae sullen volghen de heesteren ende cruyden, die in Indien ende andere vremde landen, om den wille van haer bloemen, saedt, bladeren oft eenige bijsondere nuttigheyt geacht oft bekent zijn. Ten laetsten sullen wy noch beschrijven eenighe cruyden oft ghewassen die in oft aen de Zee groeyen, midtsgaders sommige andere die van soo verre landen niet gebroght en zijn, maer ergens in Europa plegen te groeyen, doch onlanghs eerst bekent zijn gheworden. Dit doende, sullen wy meest alle de Droghen beschreven hebben die in de Apoteken bekent ende ghebruyckelijck zijn : want tusschen elck gheslacht voeghen wy ettelijcke dinghen die wel tot een ander gheslacht hooren, doch om eenighe gelijckenisse die sy met malkander hadden, wel by een dienden gestelt te worden, om het recht onderschil van de selve merckelijcker te ontdecken. Voorts soo en sullen wy alhier de Geslachten, Gedaente,
 

Plaetse, Tijdt, Naem, oft Kracht niet soo bescheydelijk van den anderen afsunderen, als wy te voren in desen Cruydt-Boeck ghedaen hebben : eens deels om niet langh te vallen, en eensdeels om dat wy soo veel bescheydts van dese cruyden niet en hadden als van de voorgaende. Al dit, als vermaenens noodigh, voorseydt hebbende, sullen eerstelijck van den Lentiscus van Peru beghinnen, om dat wy in 't laetste Capitel van desen onsen Cruydt-Boeck van den Ghemeynen Lentiscus, dat is Mastick-boom, spraken.

^Naar het begin van deze pagina