Plaetse
[7] 1 Alsene wast gheerne in steenachtighe ende berchachtighe rouwe drooghe en ongheboude plaetsen/ en wordt hier te lande tot veel plaetsen ghevonden.
2 Zee alsene wast op souten gront ende op plaetsen by der zee gheleghen/ en wordt tallen plaetsen in zeelant overvloedich ghevonden/ ende dijsghelijck oock in vlaenderen lancx den zee cant/ ende tot som plaetsen van brabant als by berghen.etc.
3 Roomsche alsene wast in veel plaetsen van vrancrijck/ ende sonderlinghe (als Dioscorides schrijft) die by die gheberchten van Italien gheleghen zijn/ ende oock in sommighe plaetsen van Duytschlant ontrent den gheberchten ende sandachtighen heerstraten. Hier te lande wordt zy in die hoven gheplant.
Tijt
Alle alsenen bloeyen in Julio ende in Augusto/ ende corts daer naer zoo wordt huer saet bequaem om te vergarene.
Naem
1 Die ghemeyne alsene wordt in Griecx Absinthion ghenaempt/ en Bathij Picron oft Barij Picron om hueren bitteren smaeck wille. In Latijn Absinthium/ ende dien naem hevet inder Apoteken behouwen/ by Apuleium heetet Absinthium rusticum. In Hoochduytsch wermut en werommout/ oft acker werommout/ dat es acker oft velt Alsene. In Franchois Aluyne.
2 Die zee alsene heet in Griecx Absinthion thalassion en Seriphon. In Latijn Seriphium en Absinthium marinum: inder Apoteken eest onbekent/ hoe wel dat het saet van dese alsene daer daghelijcx vercocht wordt/ onder den naem van zeewaersaet/ dat inder Apoteken Semen sanctum/ Semen lumbricorum en oock van sommighen (diet meynen te wesene tsaet van Roomsche alsene) Santonicum ghenaempt wordt.
3 Dat derde gheslachte/ wordt in Griecx Sandonicon en Latijn Santonicum ghenaempt/ ende heeft dien naem van een natie van volcke in Vrancrijck/ daer dese alsene overvlodich wast/ ende ierst vanden Romeynen ghevonden es gheweest. In onser talen wordt zy Roomsche alsene gheheeten/ ende dat om dattet een vreemt cruyt es in desen landen niet ghemeyn/ want schier alle vremde cruyden worden hier te lande onder den ghemeynen man Roomsche cruyden gheheeten/ ia al quamen zy oock uut Noorweghen dat verre van Roomen es.
Natuere
1 Die ghemeyne alsene es warm in den iersten graet en drooghe in den derden van smake/ bitter/ scerp ende tsamen treckende/ ende daer om afvaghende/ suyverende/ sterckende/ verwermmende en verdrooghende.
2 Die zee alsene es warm in den tweeden graet ende drooghe in den derden/ en subtijl van substantien.
3 Die Roomsche es in middel tusschen beyde die alsenen/ heeter dan die ghemeyne/ maer niet zoo heet als die zee alsene/ oock subtijl makende/ maer niet zoo seer als die zee alsen.
Cracht en werckinghe
1
A Alsene es een seer goede en excellente medeceyne voor den ghenen die in huer maghe pijne hebben ende verladen zijn met heete cholerijcke geele vochticheyt/ want zy doet die selve vochtiheden eens deels met den camerganck en eens deels met der urinen lossen ende afgaen/ ende daer en boven sterckt zy die maghe/ maer tot der maghen die met couden vochticheden en fluymen verladen es ende longhene en borste die daer mede verstopt zijn en es zy niet bequaem/ als Galenus schrijft.
B Dies ghelijcx doet oock die alsene die cholerijcke vochtigheden met den camerganck/ ende water afgaen/ die in die aderen ende levere vergaert ende besloten zijn/ ende daer duer zoo gheneest zy die geelesucht in water ghesoden oft gheweyckt ende alle daghen ghedroncken.
C Alsene smorghens nuchtere in ghenomen/ bewaert ende bescermt voor dronckenscap. |