Plantenfoto's

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 16 Bladzijde 31

Tgheslacht

Eerenprijs es tweederleye van gheslacht/ dat eene es dat oprecht Eerenprijs datmen Eerenprijs manneken heet. Dat ander een cruydeken den Eerenprijs seer ghelijckende/ dat men Eerenprijs wijfken nuempt.

Tfatsoen

 

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 16 Bladzijde 32

[32]   1   Eerenprijs manneken es een cleyn cruyt lancx der aerden cruypende/ met dunne rootachtighe hayrighe steelkens/ daer aen wassen lanckachtighe donckergruene een luttel hayrachtighe rontsomme ghekerfte bladerkens. Sijn bloemkens wassen boven aen die steelkens en zijn cleyn/ van coluere licht blauw met purpur ghemenght/ nae die welcke cleyn breedachtighe teskens wassen/ daer dat saet in leyt. Die wortel es dun met veele veeselinghen.

Eerenprijs wijfken es van bladeren/ stelen/ en wasse den anderen ghelijck/ maer zijn bladeren zijn gruender/ niet hayrachtigh/ noch niet ghekerft. Sijn bloemkens zijn den anderen ghelijck/ en vergaen oock in breede teskens daer dat saet in leyt.

Plaetse

1   Eerenprijs manneken wast op rouwe sandtachighe plaetsen/ op canten van den velden/ en van den bosschen.

Eerenprijs wijfken wast in vochte plaetsen in beemden ende broecken.

Tijt

Beyde dese cruyden bloeyen in Braeckmaent ende in Hoymaent.

Naem

Dat ierste Eerenprijs/ wordt van Paulus Aegineta Lib. 7. in Griecx Bettonice gheheeten/ dat es in Latijn Betonica, ende daer naer van D. Guilliam Torner/ ende van ons Betonica Pauli: Die ghemeyne cruyt liefhebbers nuemse in Latijn Veronica, In Hoochduytsch Erenbreisz mennlijn en Grundheyl/ In Neederduytsch Eerenprijs manneken.

Dat tweede wordt geheeten Veronica femina ende Eerenprijs wijfken/ en Erenbreisz weiblin.

Natuere

Eerenprijs es drooghe van natueren ende wat werm.

Cracht en werckinghe

A   Eerenprijs es seer goet ghebruyckt tot die verstoptheyt ende weedom der nieren (als Paulus schrijft).

B   Eerenprijs in water ghesoden ende dat ghedroncken/ heylt alle oude en versche wonden/ ende suyveret tbloet van alle quade corruptien ende vuyle verbrande vochticheden/ ende midts dijen es seer goet ghedroncken die scorft zijn/ die eenighe quade ruydicheyt/cleyn poxkens oft maseren hebben.

C   Water van Eerenprijs ghedestilleert met wijn ende menichmael overghehaelt tot dattet rootachtigh worde/ es seer ghepresen tot die oude hoesten/ uutdroginghen ende ghequetstheyt vander longhene/ want men schrijft van hen datter alle ulceratien/ sweeringhen ende quetsuren der longhene kan heylen.

2
D   Dat Eerenprijs wijfken es van ghelijcke natueren/ maer dat manneken es in alder manieren beeter en bequaemer.