Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1 Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe Planten Alfabetisch

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Ajuga chamaepitys - Akkerzenegroen

Teucrium botrys - Trosgamander

Cressa cretica - Zoutwinde, Kretenzische winde

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 17 Bladzijde 32

Tgheslacht

Der cruyden in Latijn Cha(m)aepitijs gheheeten zijn drije gheslachten (als Dioscorides schrijft) van ruecke ende fatsoene malcanderen ghelijck.

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 17 Bladzijde 33

Tfatsoen

Ajuga chamaepitys - Akkerzenegroen Foto Luc Regniers

Chamaepitijs prima, ierste Velt cypres  1644 Vlaams: Velt-Cypress (Eerste) 1616 Latijn: Chamaepytis prima [46] 1554/1557: Abiga, Aiuga, Chamaepiteos, Chamaepitys prima, Hoe langher hoe liever, Ibiga, Iva artetica, Iva moscata, Velt Cypres (eerste), Ye lenger ye lieber, Yve musquée femelle Overzicht Ajuga chamaepitys op deze site Alle foto's van Ajuga chamaepitys op internet Ajuga chamaepitys bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Ajuga chamaepitys in Plantago PlantIndex

[33]   1   Dat ierste gheslacht van desen cruyden es een teer cruypende cruyt met ghecromde tacxkens/ daer aen wassen cleyne smalle hayrachtighe vette bladerkens/ van ruecke den herst of termentijn ghelijck. Die bloemkens zijn cleyn/ bleeck/ geel oft wit. De wortel es slecht en houtachtich.

Teucrium botrys - Trosgamander Zie alle foto's van Nikde

Chamaepitijs altera, tweede Velt cypres 1644 Vlaams: Velt-Cypress (Tweede) 1616 Latijn: Chamaepytis altera [46] 1554/1557: Abiga, Aiuga, Chamaepiteos, Chamaepitys altera, Ibiga, Iva artetica, Iva moscata, Velt Cypres (tweede), Ye lenger ye lieber Overzicht Teucrium botrys op deze site Alle foto's van Teucrium botrys op internet Teucrium botrys bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Teucrium botrys in Plantago PlantIndex

2   Dat tweede heeft oock bruyne ghehayrde teere tacxkens/ ghelijck eenen ancker omghecromt/ ontrent onderhalven voet lanck/ lancx der aerden cruypende daer aen wassen hayrachtighe smalle bladerkens in drijen ghesneden. Sijn bloemen wassen lancx die stelen tusschen die bladerkens/ ende zijn van coluere den iersten ghelijck. Sijn saet es bruyn en ront/ ende het heel cruyt es den iersten van ruecke ghelijck.

Cressa cretica - Zoutwinde, Kretenzische winde Zie alle foto's van HUJI

Chamaepitijs tertia, derde Velt cypres 1644 Vlaams: Velt-Cypres (Derde) 1616 Latijn: Chamaepytis tertia [46] 1554/1557: Abiga, Aiuga, Chamaepiteos, Chamaepitys tertia, Hoe langher hoe liever, Ibiga, Iva artetica, Iva moscata, Velt Cypres (derde), Ye lenger ye lieber, Yve musquée masle Overzicht Cressa cretica op deze site Alle foto's van Cressa cretica op internet Cressa cretica bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Cressa cretica in Plantago PlantIndex

3   Dat derde es dat alder cleynste en heeft cleyne witte rouwe bladerkens ende geele bloemkens/ van ruecke den anderen ghelijckende.

Plaetse

Dese cruyden wassen gheerne in berchachtighe ende steenachtighe plaetsen/ hier te lande worden zy in die hoven ghesayet.

Tijt

Sy bloeyen in Hoymaent ende in Ooghstmaent.

Naem

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 17 Bladzijde 34

Natuere

Velt cypressen zijn werm in den tweeden graet/ ende drooghe tot in den derden.

Cracht en werckinghe

A   Die bladeren van Chamepitijs seven daghen in wijn/ ghedroncken/ gheneest die geele sucht/ ende veertich daghen met meede ghedroncken zoo zijn zy goet teghen dat sciatica/ dat es weedom in die hope.

B   Chamepitijs es oock seer goet teghen verstoptheyt van der levere/ en doet die urine rijsen/ ende zy brenght den vrouwen huer natuerlijcke sieckte weder.

C   Ende gruen ghestooten ende met huenich ghemenghelt en op groote wonden/ quade en vuyle sweringhen gheleyt/ heylt ende gheneest die selve.

D   Sy es oock goet teghen die hertheyt van die vrouwen borsten/ gruen ghestooten ende daer op gheleyt.

E   Ende in dijer manieren ghebruyckt/ es zy seer goet gheleyt op die beten en steken van slanghen/ nateren ende dijer ghelijcken fenijnighe ghedierten.

F   Chamepitijs oock ghesoden ende ghedroncken/ doet dat ghestolt bloet scheyden ende afgaen/ ende met eedick ghesoden ende ghedroncken/ doet zy die doode vrucht afgaen.

G   Tsap van Chamepitijs/ den mensche op tlijf ghestreken doet hen seer sweeten.

H   Dijsghelijck cra(c)ht ende werck doen oock dat tweede en tderde/ maer en sijn niet zoo sterck ende crachtich als dat ierste.