Beginpagina van Plantaardigheden.nl
Actuele toepassingen van planten
© Wolverlei Tekst en Beeld –  Martin Stevens
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Plantenfoto's

   

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

   
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt
28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 1 capitel 46, bladzijde 82-84 (in werkelijkheid 81-83)  Zie volgende pagina »

Van Kemp.   Cap. xlvi.

Althaea cannabina - Hennepbladstokroos - Kemp, wildt

zie

Kijk eens

op Blaichs homepage

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

op internet

 

Tgheslacht

Kemp es tweederleye (als Dioscorides schrijft) tam ende wildt. Die Tammen es wel bekent ende ghemeyn, en es oock tweederhande, een dat manneken en dander dat wijfken. Die Wilden kemp en es heden daechs noch niet bekent.

Tfatsoen

[83]   1   Dat ierste gheslacht des tammen Kemps dat manneken gheheeten wordt/ heeft eenen ronden holen steel vier oft vijf voeten hooch met zijnen veelen aewassende zijde tacxkens/ eenen boomken ghelijckende/ aen die soppekens van den steelkens wassen ronde huyskens/ daer in rontachtich saet besloten es. Die bladeren zijn groot/ rouw/ ende swert gruen/ en seven/ neghen/ thien oft meer andere langhe smalle rontsomme ghekerfte en ghelijck een saghe ghetande bladeren verdeylt/ ghelijckende/ int aensiene een uytghespreyde hant.

 

2   Dat wijfken es den voorschreven van bladeren ghelijck/ maer zijnen steel es dunner/ slechter/ ende sonder aenwassende zijde tacxkens/ ende en draecht noch vrucht noch saet/ dan alleen cleyn witte bloemkens die als stof met den winde wech stuyven.

 

3   Dat wilt gheslacht (als Dioscorides schrijft) heeft stelen den witten Huemst ghelijck/ maer swerter/ rouwer/ en minder/ ontrent een elle hooch. Sijn bladeren zijn des tamme kemps bladeren ghelijck/ maer rouwer/ en swerter. Die bloemen zijn rootachtich. Dat saet en wortel es den witten Huemst ghelijck.

 

Plaetse

[84]   Beyde dese gheslachten van tammen Kemp worden op die velden ghesayet/ en comen beyde (dat seer te verwonderen es) van eenderleye saet voort. Dat manneken wordt oock aen die canten van den velden ende by den weghen ghevonden. Die wilden Kemp wast in bosschen ende rouw plaetsen/ ende oock by die tuynen en weghen/ als Apuleius beschreven heeft.

Tijt

Tsaet van dat manneken es rijp in deynde van Ooghstmaent ende in Herfstmaent. Dwijfken es in Hoymaent rijp.

Naem

Die tammen Kemp wordt in Griecx Cannabis asterion en Schenostophon gheheeten. In Latijn ende in die Apoteke Cannabis. In Hoochduytsch Zamer hanff. In Neerdutysche Kemp. In Franchois Chanure. Dat wilt onbekent gheslacht wordt in Latijn Cannabis sylvestris en Terminalis gheheeten/ ende oock in Griecx Hydrastina.

Natuere

Tsaet van Kempe es werm en drooghe tot in den derden graet.

Cracht en werckinghe

A   Tsaet van Kempe verdrijft en iaecht af die winden uut den lichaem/ ende wat veelachtich inghenomen/ verdroocht die natuere ende dat mannelijc saet/ ende het soch in der vrouwen borsten.

B   Tselve saet ghestooten ende met witten wijn ghedroncken/ wordt heden daechs ghepresen teghen die geelsucht/ ende die verstoptheyt van der Lever.

C   Tsap van gruen Kempsaet ghestooten/ verdrijft die pijne ende weedom in die ooren/ ende iaecht dat ghewormte daer uut.

E   Die wortel van Kemp in water ghesoden helpt ende gheneest die ghecrompen senuwen en leden/ ende es goet op het fledercijn gheleyt.

Hindernisse

Kempsaet es quaet om verteeren/ ende es der maghen teghen/ het maeckt pijn/ draynghe en swaericheyt/ int hooft ende doet groeyen quade humoren en vochticheden int lichaem.