Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Matthiola - Violier

Matthiola incana - Violier (Hofjesbloem)

Matthiola annua - Zomerviolier

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 4 Bladzijde 187

Tgheslacht

Van desen Vilieren vindtmen twee gheslachten/ een datmen Stock vilieren nuempt/ dat groot es/ ende zoomer ende winter mach over ghehouden worden/ ende een ander dat cleyn es/ dat heete Vilieren gheheeten wordt/ dat alle iaer van nieuws ghesayet moet worden ende op tselve iaer sijn bloemen voortbringht.

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 4 Bladzijde 188

Tfatsoen

Matthiola - Violier

Leucoion, Viola alba, Viola matronalis, Joncfrouwen vilieren

 

Matthiola incana - Violier (Hofjesbloem) Zie alle foto's van Blaich

Leucoion, (groote) Stock vilieren 1644 Vlaams: Violieren (Groote oft Stock-) 1616 Latijn: Leucoion candidum maius 1554/1557: Gyroflée, Gyroflier, Leucoïon, Viola alba, Violier (grand) , Leucoion, (groote) Stock vilieren Overzicht Matthiola incana op deze site Alle foto's van Matthiola incana op internet Matthiola incana bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Matthiola incana in Plantago PlantIndex

[188]   1   Beyde dese gheslachten van Vilieren/ sijn den steen Vilieren niet seer ongelijck/ maer huer bladeren sijn witter ende veel saechter.

Die Stock vilieren hebben herde rechte stelen twee oft drije voeten hooch met aenwassende vele syde tacxkens/ daer aen wassen langhe smalle/ ende ghelijck Wollecruyt/ saechte bladerkens/ grooter/ langher/ ende breeder/ dan die bladeren van geel Steen vilieren. Die bloemen sijn suet rieckende/ den Steen vilieren van ruecke ende fatsoene ghelijck/ maer wat meerder/ van coluere som wit/ som aschvervwich/ som lijfvervwich/ som root/ som peersch naer die welcke langhe hauwkens volghen/ daer in breet saet leyt.

Matthiola annua - Zomerviolier Zie alle foto's van Asturnatura

Leucoion alterum, (cleyne) heete Vilieren 1644 Vlaams: Violieren (Kleyne oft Heete) 1616 Latijn: Leucoion candidum minus 1554/1557: Gyroflée, Gyroflier, Leucoïon, Viola alba, Violier (petit) Overzicht Matthiola annua op deze site Alle foto's van Matthiola annua op internet Matthiola annua bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Matthiola annua in Plantago PlantIndex

2   Die cleyne heete Vilieren sijn den grooten Stock vilieren/ van stelen/ witten saechten ende wollachtighen bladerkens/ van welrieckende bloemen veelderhande van coluere/ van hauwen ende sade ghelijck/ alleen in alder manieren minder/ niet over eenen voet hooch wassende/ ende niet duerende maer iaerlijcx vergaende.

Plaetse

Beyde dese gheslachten van Vilieren worden hier te lande in die hoven ghesayet ende gheplant.

Tijt

Die Stock vilieren bloeyen in Meerte ende in Aprill een iaer naer dat zy ghesayet sijn. Die cleyne heete Vilieren bloeyen in Hoymaent ende Ooghstmaent/ op tselve iaer dat zy ghesayet zijn.

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 4 Bladzijde 189

Naem

[189]   Dese Vilieren ende sonderlinghe die stock Vilieren worden gheheeten in Griecx Leucoia/ in Latijn Violae albae/ ende hebben dyen naem omdat die bladeren wit sijn/ niet om die bloemen want die sijn van veelderhande coluere als voorseyt es/ nu ter tijt worden dese Vilieren van sommighen gheheeten Violae Matronales/ Dat es Joncfrouwen Vilieren/ maer desen naem hoort meer den anderen Vilieren toe/ daer af wy in naeste cap. scrijven selen/ oft eest datmen dese Vilieren met dyen naem oock noemen wilt/ zoo dient desen naem alderbest den cleynen heeten Vilieren.

Natuere

Dese Vilieren sijn werm/ ende wat verdrooghende/ den steen Vilieren van natueren wat ghelijck.

Cracht en werckinghe

A   Die bloemen van Vilieren in water ghesoden ende ghedroncken/ sijn goet den ghenen die hueren adem niet wel en kunnen verhalen ende die hoesten.

B   Dese Vilieren doen oock den vrouwen huer natuerlijcke sieckte comen/ lossen die urine ende doen sweeten/ alsmen in dwater in een bat oft sweetcuype sidt daer sy in gesoden sijn.

C   In somma dese Vilieren sijn den Steen vilieren van natueren gelijck/ maer niet zoo crachtich ende daer om en behooren zy oock in der medecynen niet ghebruyckt te wordene/ dan in gebreke van den Steen vilieren/ die in alder manieren beeter ende bequaemer sijn.