[193] dan die bladeren van Ginoffelen oft Pluymkens. Die bloemen sijn meest root/ som ooc wit/ ende diep ghesneden den Pluymkens seer ghelijck/ maer sonder rueck. Naer die bloemen wasset saet in die langhe huyskens ghelijck aen die Pluymkens.
Plaetse
Die Ginoffelen/ Keykens ende Pluymkens worden hier te lande in die hoven gheplant. Die Crayebloemkens wassen al om van selfs in die beempden ende op vochtige grasachtighe plaetsen.
Tijt
Alle dese bloemen bloeyen van in Meye meest alle den zoomer duer/ tot in Herfstmaent.
Naem
Dese bloemen worden in Griecx ende in Latijn Vetonica oft Vetonicae gheheeten/ van Plinius als sommighe gheleerde meynen Cantabrica.
1 Dat ierste gheslacht heet nu ter tijt Vetonica altilis ende Vetonica Coronaria/ ende van sommigh Ocellus ende Barbarica. In Hoochduytsch Graszblumen/ Negelblumen ende Negelin. Hier te lande Ginoffelen. In Franchois Oeilletz.
2 Tweede gheslacht es dat recht Vetonicae/ dat sommighe nu ter tijt noemen Herbam Tunicam. In Hoochduytsch Dondernegelin/ Feldtnegelin/ Heydenblumlin/ Blutztropffle. Hier te lande Keykens. In Franchois des Armoiries.
3 Tderde gheslacht es oock een gheslacht van Vetonicae ende mach wel Vetonica altilis, oft Coronaria minor gheheeten worden. In Hoochduytsch wordet gheheeten Mutwille ende van sommighen Hochmut ende daer naer in Latijn Superba. Hier te lande Pluymkens ende cleyn Ginoffelkens.
4 Tvierde es een wilt gheslacht van Vetonicae/ ende daer om eest Vetonicae sylvestris ghenaempt. In Hoochduytsch heetet Gauchblum. Hier te lande Crayebloemkens/ ende Coeckcoeckbloemkens.
Natuere
Meest alle dese gheslachten van desen bloemen/ met hueren bladeren ende wortelen/ sijn middelmatich van natueren tot wermte ende droochte treckende.
Cracht en werckinghe
1
A Conserve van den bloemen van Ginoffelen met suycker ghemaeckt sterckt dat herte ende es goet ghebruyckt in die heete cortsen ende tseghen die pestilentie.
2
B Die wortel van den Keykens ende die bloemen in water oft wijn ghesoden/ doen water maken ende breken den steen.
C Die selve wortel ghepoedert ende met wijn inghenomen es oock tseghen die pestilentie/ ende tseghen alle fenijn/ ende tseghen die beten ende stek |