Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Heracleum sphondilium subsp. elegans - Bergberenklauw

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 71 Bladzijde 296

Tgheslacht

Men vindt tweederleye Venckel/ waer af die eene doprechte Venckel es/ in Griecx Marathron gheheeten. Die andere die groote hoochwassende die Hippomarathron/ dat es Rosvenckel ghenaempt es.

Tfatsoen

Foeniculum vulgare - Venkel Alle foto's van Bioweb Plantengids

Foeniculum, Marathron, Malathron (Foeniculum), (oprechte) Venckel 1644 Vlaams: Venckel 1616 Latijn: Foeniculum 1554/1557: Fenchel, Fenoil, Foeniculum, Foeniculus, Marathron, Venckel

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 71 Bladzijde 297

[297]   1   Die oprechte Venckel heeft ronde geknoopte stelen/ eens mans lengde hooch wassende/ met aenwassende vele sijde scuetkens/ die altsamen van buyten gruen ende van binnen hol met wat bol wit merchs ghevult sijn. Die bladeren sijn lanck teer ende seer ghesneden/ niet anders schier wesende dan vele vergaerde draeykens/ meerder saechter ende liefelijcker van ruecke dan die bladeren van Dille. Die bloemen wassen op die stelen met groote ronde croonen ende sijn bleeck geel/ ende als die vergaen zoo brenghen die croonen langachtich saet voort dat altijt twee tseghen een wast. Die wortel es wit lanck ende slecht.

Heracleum sphondylium subsp. elegans - Bergberenklauw Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Foeniculum erraticum, Hippomarathron, Rosvenckel (wilde Venckel) 1644 Vlaams: Venckel (Ros- oft Wilde) 1616 Latijn: Hippomarathron 1554/1557: Fenoil de cheval, Fenoil grand, Fenoil sauvage, Foeniculum erraticum, Hippomarathron, Rosvenckel, Venckel (wilde)

2   Dat ander gheslacht dat Rosvenckel ghenaempt es/ heeft eenen ronden gheknoopten steel/ die somtijts eenen arm dick es/ ende sestien oft achtien voeten hooch wast/ als die hoochgheleerde Ruellius scrijft.

Plaetse

Venckel wast hier te lande in die hoven.

Tijt

Venckel bloeyet in Braeckmaent ende Hoymaent/ ende in Ooghstmaent es huer saet rijp.

Naem

1   Dat ierste gheslacht wordt gheheeten in Griecx Marathron/ van Actuarius oock Malathron. In Latijn ende in die Apoteke Foeniculum. In Hoochduytsch Fenchel. In Neerduytsch Venckel. In Franchois Fenoil.

2   Dat ander groot gheslacht heet in Griecx Hippomarathron. In Latijn Foeniculum erraticum/ dat es in Duytsch Rosvenckel/ ende wilde Venckel.

Natuere

Venckel es warm in den derden graedt ende drooghe in den iersten.

Cracht en werckinghe

A   Die gruene bladeren van Venckel ghegheten oft tsaet daer af met ptisane ghedroncken doet die borsten vol melcks comen ende veel sochs crijghen.

B   Die soppen van Venckel ghesoden ende ghedroncken versueten die pijne der nieren/ doen die urine lossen ende den steen rijsen/ ende verwecken die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen. Tselve doen oock die wortelen/ die niet alleen tot den voorghescreven ghebreken maer oock goet sijn tseghen dat waterladen in wijn ghesoden ende ghedroncken.

C   Die bladeren ende tsaet van Venckel sijn oock seer goet met wijn ghedroncken tseghen die beet van den scorpioenen ende andere fenijnnighe ghedierten.

D   Venckel oft huer saet met water ghedroncken es seer goet tseghen die cranckheyt van der maghe ende walghinghe den ghenen die de cortse hebben.

E   Tcruyt/tsaet ende wortelen/ van Venckel sijn seer goet der longhene/ lever ende nieren/ want zy openen alle verstoptheyt der selver leden/ ende stercken die selve.

F   Die wortelen van Venckel met huenich vermenght sijn seer goet gheleyt op die beten van den dullen verwoeden honden.

G   Die bladeren met azijn vermenght sijn goet geleyt op dwilt vier ende alle heete gheswillen. Die selve bladeren met was vermenght sijn goet op die blauw gheslaghen plecken gheleyt.

H   Venckel oock in wijn ghesoden/ oft met olie ghewreven/ es seer goet om die ghebreken der schamelijcker leden daer mede te strijckene oft te stovene.

I   Tsap van Fenckel doodet die wormen der ooren daer in ghedruypt. Tselve sap in die sonne ghedroocht es seer goet met die collyrien vermenght tot verclaringhe der ooghen dienende.