[350] ende swertgruender. Die bloemen sijn wit breet ghelijck eenen hoet. Die wortel groot ront ghelijck een cleyne rape gherimpelt/ van binnen geel/ van ruecke ende smaecke der langher niet onghelijck.
3 Tderde gheslacht als Dioscorides scrijft heeft teere steelkens/ daer aen oock ronde bladerkens wassen/ ende bloemen den
bloemen van Ruyte ghelijckende. Die wortelen sijn lanck ende teer met dicke scorssen bedeckt/ ende dit gheslacht es
onbekent.
4 Boven desen bescrijft Plinius noch een vierde gheslacht dat oock nu ter tijt onbekent es/ ende dit es dminste onder die Osterluceyen ende heeft cleyne ronde bladerkens ende vele teere wortelkens niet dicker dan biesen.
Plaetse
1 Die langhe Osterlucey wast gheerne in die wijngaerden ende hooghe wildernissen/ ende wordt tot veel plaetsen van Brabant aen die canten van den hooghen velden ghevonden.
2 Die ronde Osterlucey wast in Languedock op die gheberchten by Montpoliers ende wordt van daeren nu ter tijt Tantwerpen
ghebrocht/ daermen die selve in den huysen van den drooghisten te coope vint.
Tijt
Osterluceyen bloeyen in Braeckmaent ende in Hoymaent.
Naem
Dit gheslacht van cruyde heet in Griecx ende Latijn Aristolochia. In die Apoteke Aristologia. In Hoochduytsch Osterlutzey.
Hier te lande Osterlucey.
1 Dat ierste geslacht heet in Griecx Aristolochia macra. In Latijn Aristolochia longa/ en Aristolochia mas/ van sommighen
Dactilitis/ Melocarpon ende Teuxinon. In Duytsch Langhe osterlucey/ vansommigen hier te lande Sarasijns cruyt. In Franchois
Sarrasine/ ende daer naer van sommighen in Latijn Herba Sarracenica.
2 Tweede gheslacht wordt ghenaempt Aristolochia strongyle/ Aristolochia rotunda/ ende Aristolochia foemina/ van sommighen
Chamaemelum ende Malum terrae. In Duytsch Ronde osterlucey.
3 Tderde gheslacht wordt gheheeten Aristolochia clematitis.
4 Tvierde wordt van Plinius ghenaempt Pistolochia en Polychizon.
Natuere
Die wortelen van die langhe ende ronde Osterlucey sijn werm ende drooghe tot in den tweeden graedt.
Cracht ende werckinghe
A Die wortelen van Osterluceyen sijn seer goet tseghen alle vergiftheyt/ beten ende steken van den slanghen met wijn inghenomen ende op die beten gheleyt.
1
B Die langhe Osterlucey verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen ende doet water maken/ ende met peper ende
myrrha ghedroncken iaecht sy af die secondine/ doode vruchten ende alle verladentheyt van der moedere. Tselve doet zy oock van onder met een pessus ghesedt.
2
C Die ronde Osterlucey es tot den selven saken seer dienstelijck ende daer en boven es zy oock goet tot die corticheyt ende verstoptheyt van den adem/ hick/ pijne ende weedom der sijden/ herdicheyt van der milten/ cramp/ vallende sieckten/ fledercijn/ huyveringhen/ ende den ghenen die van binnen gheborsten oft ghequetst sijn met water ghedroncken.
D Die ronde Osterlucey treckt ook die scelferen ende ghebroken beenderen/ flitsen/ pijlen/ doornen ende splinters uut met herfst oft terbenthijn/ als Plinius seyt/ vermenght ende op die plaetsen der quetsuren gheleyt.
E Dese selve wortel reynicht ende suyvert oock alle vervuylde quade wederspannighe sweeringhen ende ulceratien ende doet nieuwe vleesch daer in wassen. Ende sonderlinghe gheneest zy die ulceratien ende ghebreken van den heymelijcken plaetsen alsmense in wijn siedt ende die selve daer mede wasschet. |