Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten
Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 3 capitel 3, bladzijde 352-354   Zie volgende pagina »

Van Apios.   Cap. iii.

1  
 

Euphorbia apios - een soort Wolfsmelk

2  

Bunium bulbocastanum - Aardkastanje

3  

Lathyrus tuberosus - Aardaker

 

Tfatsoen

Euphorbia apios - een soort Wolfsmelk

Apios, Cham(a)ebalanus, Ischias, Carica, Radix sylvestris, recht Apios
  • 1644 Vlaams: Wolfsmelck (Knobbelachtigh)
  • 1616 Latijn: Tithymalus tuberosus
  • 1554/1557: Apios, Carica, Chamaebalanus, Ischias, Radix sylvestris

1   Apios als Dioscorides scrijft heeft twee oft drije dunne roodachtighe/ biesachtighe steelkens die niet hooch van der aerden op en wassen. Die bladeren sijn den bladeren van Ruyte ghelijckende maer langher ende smaelder. Tsaet es cleyn. Die wortel es naer die maniere van een peere ghefatsoeneert/ den wortelen van Affodillen schier ghelijck maer ronder/ vol saps van binnen wit/ van buyten swert. Ende dit es dat fatsoen van dat recht Apios alzoo dat van Dioscorides bescreven es.

Bunium bulbocastanum - Aardkastanje

 

Bulbina, Meum, Bunion, oprecht Bunion, cleyn Eerd(t)noten
  • 1644 Vlaams: Eerdtnoten (Kleyn)
  • 1616 Latijn: Bolbocastanon
  • 1554/1557: Anemosphoron, Apios, Arcticum, Aton Actine, Bulbina, Bunium, Eerdtnoten (cleyn), Meum, Noix de terre (petite)

[353]    2   Men vindt oock noch een ander cruyt by sommighe cruytliefhebbers ende gheleerde/ dat voor Apios ghehouden wordt/ daer af die figuere hier gestelt ende fatsoen bescreven es/ dat gheen recht Apios en es/ als uut den verghelijcken van den fatsoene van desen cruyde/ met die bescrijvinghe van Apios hier ghestelt ghenoch blijckt/ dat wy daer om hier hebben willen bewijsen ende bescrijven om datmen kennende tghene dat niet en es/ te lichtelijcker tot die kennisse van den waerachtighe Apios soude moghen comen.

Ende dit cruyt dat voor Apios van sommighen wordt ghehouwen/ es tghene dat van Dioscorides Bunion/ ende in Zeelant nu ter tijt Cleyn eerdtnoten gheheeten wordt dat effene stelen heeft/ ende bladeren ierst volnaer ghelijck Peterselie bladeren/ ende daer aen den steel/ den bladeren van Dille seer ghelijck. Die wortel es ront ghelijck een cleyn raepken/ van smaecke den Pastinaken volnaer oock ghelijck/ als int xxii.capittel van dat vijfste Cruijdeboeck deel oock ghescreven es.

Lathyrus tuberosus - Aardaker

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

 

 

Apios Fuchsii, Apios van Fuchs (beschreven in Cruijdeboeck deel 4, hoofdstuk 30)
  • 1644 Vlaams: Eerdtnoten, Muysen met steerten
  • 1616 Latijn: Terrae glandes [550]
  • 1554/1557: Ackereychel, Chamaebalanus, Eerdtnoten, Erckelen, Erdamandel, Erdfeigen, Erdnusz, Gland de terre, Glandes terrestres, Grund eychel, Muysen met steerten

3   Dat cruyt dat Leonarts Fuchs voor Apios ghestelt heeft/ selen wy in dat vierde Cruijdeboeck deel cap.xxix.bescrijven onder den naem van Eerdtnoten.

Plaetse

1   Die plaetse daer dat oprecht Apios wast en es van den ouders niet bescreven.

2   Dat ander valsch Apios wast in Enghelant in Northumberlant als Guilliam Torner scrijft. Ende in sommighe plaetsen van Hollant/ ende wordt hier te lande in der cruytliefhebbers hoven gheplant.

Tijt

2   Dat valsch Apios bloeyet ende levert sijn saet in Braeckmaent ende in Hoymaent.

Naem

1   Tghene dat oprecht ende onbekent es heet in Griecx Apios/ van sommighen Chamebalanus/ van anderen Ischias. In Latijn van Theodorus Gaza Carica/ van anderen Radyx sylvestris.

 

[354]   2   Dat ander cruyt heeft vele naemen van der cruytliefhebbers nu ter tijt ghecreegen. Die eene heeten dit cruyt Bulbina. Die anderen maken daer een Meum af. Guilliam Torner meynt dattet oprecht Apios es. Naer onse meyninge ende naer die waerheyt en eest gheen van drijen/ maer es dat oprecht Bunion daer Dioscorides af scrijft/ ghelijck wy in tvijftse Cruijdeboeck deel breeder scrijven selen.

Natuere

Apios es werm ende drooghe van natueren.

Cracht ende werckinghe

A   Dopperste van der wortel van Apios inghenomen lost die coude slijmachtighe fluymen ende die heete geele vochticheden duer dat overgheven/ ende dat onderste van der selver wortel duer den camerganck ende gheheel inghenomen iaecht zy die selve vochticheden van onderen ende van boven af.

B   Tselve doet oock tsap van der wortelen alst inghenomen wordt.

 

^Naar het begin van deze pagina