Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Saponaria officinalis - Zeepkruid

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 21 Bladzijde 380

Tfatsoen

Saponaria officinalis - Zeepkruid Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Struthion, Lanaria, Radicula, Herba fullonum, Saponaria (Condisi), Seepcruyt    Noot: Niet te verwarren met de Meesterwortel (Peucedanum ostruthium), die gedeeltelijk dezelfde namen had als Saponaria (zie Cruijdeboeck deel 2, hoofdstuk 93). 1644 Vlaams: Seepcruydt 1616 Latijn: Saponaria 1554/1557: Herba fullonum, Herbe à foulon, Herbe savoniere, Saponaria, Seepcruyt, Seiffenkraut, Weschkraut

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 21 Bladzijde 381

[381]   Seepcruyt heeft eenen ronden ghehayrden steel/ met vele ledekens ende knoopkens daer aen wassen langhe smalle gruene bladeren den bladeren van Peerlencruyt schier ghelijck ten minsten twee/ somtijts vijf uut een ledt wassende/ den bladeren van Jenettekens daer af in tweede Cruijdeboeck deel gescreven es ghelijck/ den welcken oock dit heel cruyt met bladeren bloemen ende stelen heel ghelijck es/ als Hieronymus Bock scrijft. Die bloemen sijn wit. Die wortelen sijn lanck/ dick/ groot/ van buyten root/ lancx der aerden cruypende.

Plaetse

Dit cruyt wast als Fuchsius scrijft in Duytschlant aen die canten van den velden/ ende by den tuynen.

Tijt

Dit cruyt bloeyet in Braeckmaent ende in Hoymaent.

Naem

Dit cruyt heet in Griecx Struthion. In Latijn Lanaria ende Radicula/ van sommigen Herba fullonum ende Saponaria. In die Apoteke als die gheleerde nu ter tijt meynen Condisi. In Hoochduytsch Speichelwurtz/ Welschkraut/ ende Seiffenkraut/ dat es in onse tale Seepcruyt. In Franchois Herbe a foulon.

Natuere

Struthion es werm ende drooghe tot volnaer in den vierden graedt.

Cracht ende werckinghe

A   Die wortel in water ghesoden ende ghedroncken/ doet water maken/ ende camerganck hebben/ opent die verstoptheyt van der lever en es goet tot die oude geelsucht/ ende als Plinius seyt suyvert die moeder.

B   Dese selve wortel van Seepcruyt met die wortel van Panaces ende van Cappers ghedroncken breeckt den steen/ ende doet den selven met die urine rijsen/ ende es goet in deser manieren tseghen die herdicheyt van der milten ghebruyckt.

C   Dese wortel met huenich vermenght es goet den ghenen die hoesten/ cort van adem ende benaut van borsten sijn/ ontrent een lepel vol inghenomen/ ende met huenich water ghedroncken es zy goet den ghenen die swaerlick versuchten.

D   Die wortel van Seepcruyt van onder ghesedt ghelijck een pessus verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen/ ende treckt af die secondine ende doode vruchten.

E   Dese wortel doet oock niesen met huenich in die nuese ghedaen ende in die mont ghenomen treckt veel fluymen ende vochticheyt uut den hoofde.

F   Met azijn ende meel van gersten mout dese wortel ghelijck een salfken vermenght/ gheneest die quade scorfticheden ende die plecken ende vlecken van der huyt.

G   Die selve wortel met wijn ende ghersten meel ghesoden doet verdwijnen die coude gheswillen daer op gheleyt.

H   Oock es dese wortel goet vermenght in alle salven ende plaesteren die verwermen ende vermorwen/ ende in die collyrien die de ooghen verclaeren ende tghesicht verstercken.