Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Euphorbia - Wolfsmelk

Euphorbia palustris - Moeraswolfsmelk

Euphorbia esula - Heksenmelk

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 35 Bladzijde 401

Tgheslacht

Ezula es tweederleye als Mesue scrijft/ Groot ende Cleyne. Dat oock Dioscorides genoch te kennen gheeft scrijvende dat Pityusa ter eender plaetsen cleyn es ende ter anderen plaetsen groot wast.  

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 35 Bladzijde 402

Tfatsoen

Euphorbia - Wolfsmelk

Pityusa, Alscebran (Ezula, Esula)

 

Euphorbia palustris - Moeraswolfsmelk

Pityusa maior, groot Ezula 1644 Vlaams: Esula oft Ezula (Groote) 1616 Latijn: Ezula maior 1554/1557: Alscebran, Esula, Ezula, Ezula (grande), Ezula (groot), Pytiusa, Pityusa, Pityusa maior

[402]   1    Groote Ezula heeft rechte hooghe stelen daer aen wassen groote breede bladeren meerder dan die bladeren van Wolfsmelck manneken. Die bloemen ende tsaet wassen op dopperste van den stelen ende come oock somtijts ter sijden aen die stelen voort den sade van den Tithymallen ghelijck. Die wortelen sijn groot ende dick met een dicke schorsse bedeckt.

Euphorbia esula - Heksenmelk

Pityusa minor, cleyn Ezula 1644 Vlaams: Esula oft Ezula (Kleyne) 1616 Latijn: Ezula minor 1554/1557: Alscebran, Esula, Ezula, Ezula (cleyn), Ezula (petite), Pytiusa, Pityusa, Pityusa minor

2    Cleyn Ezula es van stelen ende bladeren veel minder/ die bladeren sijn smal den bladeren van wildt Vlas ghelijckende/ bloemen ende saet sijn den voorghescreven ghelijck maer mindere. Die wortelen sijn cleyn met dunne scorsse bedeckt. Ende beyde dese gheslachten sijn van wesen den Tithymallen ghelijck ende daer om oock van sommighen in ouden tijden als Dioscorides seyt ende oock nu ter tijt voor gheslachten van Tithymallen ghehouden/ ende gheven oock wit melck uut als zy ghequetst worden dat scerp ende bytende es.

Plaetse

1    Groot Ezula wast in sommighe landen in die bosschen ende wildernissen. Hier te lande in der cruytliefhebbers hoven.

2    Dat cleyn wast op rouwe steenachtighe plaetsen ende wordt hier te lande in dwilt ghevonden maer niet al omme.

Tijt

Dese cruyden bloeyen in dmiddel van den zoomer ghelijck die Tithymallen.

Naem

Dit gheslacht van cruyde heet in Griecx Pityousa. In Latijn Pityusa. In

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 35 Bladzijde 403

[403]    Arabeusch van Mesue Alcebran. In die Apoteke Ezula ende Esula/ ende desen naem Esula schijnt wel van Pityusa ghecomen sijn/ want achterlatende die twee ierste syllaben Pity zoo blijft daer af usa/ daer een diminutivum ghemaeckt es usula/ dat lichtelijcken in Eslua oft Ezula verandert es.

Natuere

Ezula es heet ende drooghe tot in den derden graedt volcomelijck scerp/ bijtende/ ende innewaerts etende den Tithymallen van natueren seer ghelijck.

Cracht ende werckinghe

A   Tsap tsaet ende die wortelen van Ezula maken camerganck ende iaghen af taeye fluymen ende geele cholerijcke ende waterachtighe vochticheden ghelijck die Tithymallen.

B   In somma beyde die gheslachten van Ezula sijn in alder manieren den Tithymallen van crachten ende werckinghen ghelijck/ dienende tot alle saken daer zy dienstelijck ende orboorlijck toe sijn.

Hindernisse

Ghelijck Ezula den Tithymallen van crachten ende natueren ghelijck es/ zoo es zy oock scadelijck ende hinderlijck ghelijck die Tithymallen.

Beteringhe

Die quaetheyt van Ezula/ wordt ghebeetert ghelijck die quaetheyt ende strafheyt van de Tithymallen.