Scammonia es een gheslacht ende maniere van Winde die vele stelen van eender wortel voortbringht ontrent vier oft vijf voeten hooch die dickachtich ende vet sijn/ daer aen drijecantighe hayrachtighe bladeren wassen den bladeren van Swerte winde van fatsoene niet seer onghelijck/ den Veyl bladeren volnaer ghelijck maer saechter. Die bloemen sijn wit ront ghelijck een clocxken swaer van ruecke. Die wortel es lanck/ seer dick/ wit/ swaer van ruecke ende vol saps dat vergaert ende ghedroocht wordt/ ende Scammonium gheheeten en es/ dat in der medecynen groot ghebruyck heeft.
Plaetse
Dese Winde wast in Asien/ Mysien/ Syrien ende in Jeuden lant/ maer dat beste Scammonium es/ dat van Asien ende Mysien coemt.
Naem
Dese Winde heet in Griecx Scammonia/ van sommighen oock als Dioscorides scrijft Scambonia rhiza/ ende van den ouden Romeynen in Latijn Colophonium.
Tsap van der wortel ghedroocht heet in Griecx ende in Latijn Scammonium. In die Apoteke alst noch onbereyt es Scamonea/ ende als bereyt es Diagredium oft Diagridium.
Natuere
Scamonea es werm ende drooghe tot in den derden graedt.
Cracht ende werckinghe
A Tsap van Scammonia ghedroocht/ dat Scammonium/ als voorseyt es/ gheheeten wordt/ vijf oft ses tervwen corenen swaer
inghenomen/ iaecht seer sterckelijck duer den camerganck af die heete geele cholerijcke vochticheden/ ende es mits dyen seer goet tot die geelsucht/ pleuresis/ frenesie/ heete cortsen/ ende tot alle sieckten van heete geele cholerijcke vochticheyt oorspronck hebbende.
[432] B Dit selve Scammonium met huenich ende olie vermenght doet sceyden ende sincken alle coude geswillen/ ende met azijn geneest alle quade ruydicheyt ende scorftheyt daer op ghestreken.
C Scammonium met olie van Roosen ende azijn versuet die verouderde pijne in thooft alst hooft hier mede begoten wordt.
D Scammonium met wolle in een pessus gheset verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen ende treckt af die secondine ende doode vruchten.
Hindernisse
Scammonium dat es sap van Scammonia es een seer stercke ende gheweldighe medecyne veel hindernissen ende letselen inbrenghende als zy ongebeetert ende buyten nootsakelijckheyt inghenomen wordt. Ten iersten maeckt zy groote beruerte/ walginghe/ ende veel winden in die maghe. Ten anderen soo verhit zy die lever ende dat bloet ende doet cortsen comen den ghenen die heet van natueren sijn. Ten derden opent zy die aderen ende quetst die inwendighe leden oock bloedighen camerganck somtijts makende. Duer welcke letselen Scammonium sonder twijfel der lever/ der herten ende den inwendighe leden seer scadelijck es.
Beteringhe
Dierste hindernisse wordt ghebeetert alsmen dat Scammonium in een Queappel bradet oft in een pasteye van Queappelen tot dat die appelen morvwe ende ghenoech sijn. Ende als Scammonium alzoo ghebraden es dan worddet Diagridium ghenaempt.
Die tweede hindernisse wordt belet alsmen dat Diagridium met eenighe vercoelende sapen menght als sap van Roosen van Psilium oft met die vetticheyt van den Pruymen. Die derde alsmen Mastix oft Queappel sop tot dat Diagridium doet.