Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Currania dryopteris - Gebogen driehoeksvaren

Asplenium adiantum-nigrum - Zwartsteel

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 62 Bladzijde 441

Tgheslacht

Eycken varen es nu ter tijt tweederhande/ Wit eycken varen/ ende Swert eycken varen/ die malcanderen niet seer onghelijck sijn.

Tfatsoen

Dryopteris, Filix querna

 

Currania dryopteris - Gebogen driehoeksvaren

Dryopteris candida (Adianthum), wit Eyckenvaren 1644 Vlaams: Varen (Wit Eycken-) 1616 Latijn: Dryopteris candida 1554/1557: Adianthum, Dryopteris blanche, Dryopteris candida, Filix querna, Varen (wit Eycken-)

1   Wit eycken varen es den varen manneken niet seer onghelijck maer veel minder/ ende niet over een spanne hooch wassende oock noch stelen noch bloemen noch saet dragende. Sijn bladeren sijn wit/ teer/ seer gesneden ende rontsomme gekerft ende meer ende cleynder ghedeylt dat die bladeren van Varen manneken daer oock aen die achterste sijde cleyne stipkens aenhanghen. Die wortel es dick/ bruyn van vele cleyne wortelkens by

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 62 Bladzijde 442

[442]    een ghedronghen ende duer malcanderen ghevlochten. Ende dit wit Eycken varen verliest tswinters sijn bladeren ghelijck die andere Varenen.

Asplenium adiantum-nigrum - Zwartsteel

Dryopteris nigra (Adianthum), swert Eyckenvaren 1644 Vlaams: Varen (Swart Eycken-) 1616 Latijn: Dryopteris nigra 1554/1557: Adianthum, Dryopteris nigra, Dryopteris noire, Filix querna, Varen (swert Eycken-)

2   Swert eycken varen heeft bruyne stelen ende bruynachtighe bladeren die niet soo groot noch niet soo lanck en sijn noch oock zoo seer ghesneden oft cleyn ghekerft als die bladeren van Wit eycken varen anders den selven ghelijck van achter oock met cleyne stipkens besprayet. Ende dese bladeren vergaen tswinters niet maer blijven in hueren gruenicheyt durende.

Plaetse

Beyde dese Eycke varenen wassen in donckere straeten aen die wortelen van den eycken/ maer en worden al om niet ghevonden.

Tijt

1   Twit eycken varen spruyt in Aprill met den anderen Varenen uut.

2   Dat Swert brenght dan nieuwe bladeren voort.

Naem

Dit gheslacht van varen wordt gheheeten in Griecx Dryopteris. In Latijn Filix querna/ dat es in Duytsch Eycken varen.

1   Dat Wit wordt in die Apoteke gheheeten Adianthum/ ende daer voor tot groot achterCruijdeboeck deel van den siecken ghebruyckt.

2   Dat Swert eycken varen en es in die Apoteke niet seer bekent ende daert bekent es worddet oock Adianthum ghenaempt

Natuere

Wit eycken varen en es heet/ scerp ende seer afvaghende. Dat swert es der Steenruyte van natueren ghelijck.

Cracht ende werckinghe

1
A   Wit eycken varen dat die oprechte Dryopteris es/ es van alsucker cracht dat zy dat hayr uut doet vallen/ ende die huyt glattich maeckt. Ende om dat te doene moet mense op tlichaem (te wijle dattet in die stove es) wel cleyn met huer wortelen ghewreven legghen tot dat het sweet uutcome ende dan moet mense af strijcken ende wederom andere op legghen tot twee oft drije reysen toe als Dioscorides ende Galenus scrijven.

2
B   Dat Swert eycken varen mach voor Adianthum dat es vrouwen hayr gebruyckt worden.