Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Eranthis hyemalis - Winterakoniet

Aconitum napellus - Blauwe monnikskap - Wolfswortel(e), blauwe (Munckxcapkens)

zie

• Aconitum napellus

Lycoctonon coeruleum, Cucullus monachi, Cappa monachi, blauw(e) Wolfswortel(e), Munckx capkens‘

• 1644 Vlaams: Munckskapkens, Wolfswortel (Ghemeyne Blauwe)
• 1616 Latijn: Napellus
• 1554/1557: Aconitum, Aconitum lycoctonum, Cappa monachi, Chapperon de moyne, Coqueluchon de moyne, Cucullus monachi, Luparia, Lycoctonum coeruleum, Munckxcapkens, Tueloup, Tueloup à fleur bleuë, Wolffwurtz, Wolffwurtz (Blo-), Wolfswortele, Wolfswortele (blauw), Ysenhut, Ysenhutlin (Blo-)

Kijk eens

op Wolverlei

• https://wolverlei.photoshelter.com/search?I_DSC=
  Aconitum+napellus&I_DSC_AND=t&_ACT=search

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/aconitum-napellus/154.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=
  Aconitum+napellusAconitum+napellus&iax=images&ia=images

Aconitum vulparia - Gele monnikskap - Wolfswortel(e), geele

Lycoctonon Ponticum, Lycoctonum Ponticum (Napellus), geele Wolfswortel(e)

• 1644 Vlaams: Napellus (Geele), Wolfswortel (Groote) met geele bloemen
• 1616 Latijn: Aconitum lycoctonon luteum maius
• 1554/1557: Aconitum ponticum, Aconitum, Aconitum lycoctonum, Luparia, Lycoctonum Ponticum, Napellus, Tueloup, Tueloup iaulne, Tueloup Pontique, Wolffwurtz, Wolffwurtz (gelb), Wolfswortel (geel), Wolfswortele

Kijk eens

op Biolib MPIPZ

• http://biolib.de/library/species/species.html

op Wolverlei

• https://wolverlei.photoshelter.com/search?I_DSC=
  Aconitum+vulparia&I_DSC_AND=t&_ACT=search

op Bioweb KULAK

• https://kulak.kuleuven.be/bioweb/

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/aconitum-vulparia/167.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=
  Aconitum+vulparia&iax=images&ia=images

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 75 Bladzijde 460

Tgheslacht

Wolfswortele es drijerleye van gheslachte als Dioscorides seyt. Die eene wordt ghenaempt Luyscruyt. Die tweede heeft blauw bloemen. Die derde heeft geele bloemen.

Tfatsoen

1   Luyscruyt heeft gheknoopte stelen onderhalven voet oft meer hooch/ daer aen wassen bladeren in ses oft seven bladeren ghesneden/ die rontsomme ghelijck een saghe ghekerft sijn/ den bladeren van Swerte nieswortel schier ghelijck maer veel mindere. Die bloemen sijn cleyn bleeck geel die als zy vergaen voortbringhen cleyne hauwkens daer in tsaet wast. Die wortel es houtachtich crom met veele veselinghen.

2   Die Blauw wolfswortele heeft oock groote ghesneden bladeren den bladeren van den voorghescreven niet seer onghelijck/ maer meerder ende meer ghehackelt ende van verwe

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 75 Bladzijde 461

[461]    veel bruynder. Die stelen wassen drije oft vier voeten hooch/ ende brenghen aen dat opperste voort schoone blauwe bloemen binnen hayrachtich ghefatsoeneert ghelijck een cappe oft helm vijf bladerkens draghende/ van den welcken die twee onderste smal sijn/ die middelste ende sijde bladerkens wat breeder/ dopperste groot ende hol ghelijck een kovel oft cappe over die sijde bladerkens staende/ daer in twee cromme bruyne steelkens wassen op dat eynde wat dickachtich ghelijck twee narren hoofdekens/ in dmiddel van deser bloeme wassen vele dunne corte hayrachtighe steelkens daer gruen geele stipkens op hanghen. Als die bloeme gheresen es zoo comen daer drije oft vier hauwkens by een voort daer in tsaet groeyet dat hert/ swert/ ende ghehoeckt es. Die wortel es dick ende swert ghefatsoeneert ghelijck een peere/ ende heeft vele aenhanghende veeselinghen.

3   Die Geele wolfswortele heeft breede swertgruene ghecloven bladeren den bladeren van Booterbloemen schier ghelijck maer veel meerder. Die stelen sijn rondachtich ontrent twee voeten oft meer hooch/ daer aen wassen op dopperste/ bleeck geele bloemen/ volnaer ghefatsoeneert ghelijck die bloemen van Wildt vlas naer die welcke cleyne hauwkens volghen/ daer in swert ghehoeckt saet leyt. Die wortel es swert met vele aenhanghende veeselinghen.

Plaetse

Dese drije fenijnnighe cruyden worden hier te lande in der cruytliefhebbers hoven gheplant/ ende die Blauw wolfswortel es in veel hoven seer ghemeyn. In Duytschlant ende in sommighe andere landen worden die twee laetste ghevonden in diepe dalen ende donckere wilde bosschen. Dat Luyscruyt op die gheberchten ende aen steenachtighe plaetsen.

Tijt

Dese drije cruyden bloeyen in Aprill in Meye ende in Braeckmaent.

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 75 Bladzijde 462

Naem

[462]   Dit gheslacht van Aconitum/ wordt gheheeten in Griecx Aconiton Lycoctonon/ oft Cycoctonon. In Latijn Aconitum Lycoctonum/ ende van sommighe Luparia.

1   Dierste wordt gheheeten in Hoochduytsch Leuszkraut/ ende daer naer hier te lande Luyscruyt. Ende es gheen gheslacht van Swerte nieswortel als sommighe nu ter tijt seer qualicken gheleert ende ghescreven hebben.

2   Tweede wordt ghenaempt in Hoochduytsch Blo wolffwurtz/ Ysenhut ende Blo ysenhutlin. Hier te lande Blauw wolfswortele ende van sommighen Munckx capkens/ ende daer om in Latijn Cucullus monachi/ oft Cappa monachi.

3   Tderde wordt van Dioscorides ghenaempt Aconitum Ponticum oft Lycoctonum Ponticum/ ende heet in die Apoteke hier te lande Napellus. In Hoochduytsch Wolffwurtz ende Geel wolffwurtz. In Neerduytsch Geel wolfswortel. In Franchois Tue loup en Tue loup iaulne.

Natuere

Alle drije dese Wolfswortelen sijn heet ende drooch tot in den vierden graedt/ ende seer venenues van natueren ende substantien.

Hindernisse

Wolfswortelen inghenomen onsteken dat herte ende verbranden die inwendighe leden ende dooden den mensche/ als over niet seer langhe iaren in die Coopstadt van Antwerpen ghebleken es/ daer sommighe die wortel van Blauw wolfswortele/ in het salaet voor een goet cruyt gheten hebben die daer af terstont ghestorven sijn. Ende dese Wolfswortelen en dooden niet alleen die menschen maer oock die wolven/ honden ende andere dyerghelijcke beesten alst met vleesch huer voor gheworpen wordt.