Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4 Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke
Planten Alfabetisch

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 4 capitel 49, bladzijde 557-559  Zie volgende pagina »

Van Artichauts.   Cap. xlix.

1  

Cynara scolymus - Artisjok

2  

Cynara cardunculus - Kardoen

 

Tgheslacht

Van desen Distelen vindtmen nu ter tijt twee gheslachten/ een met breeden bladeren die niet en steken/ datmen Artichauts heet/ ende een andere met stekende seer ghecloven bladeren/ ende dit wordt Chardous ghenaemt.

Tfatsoen

Cynara scolymus - Artisjok

Scolymos, Cinara, Cynara, Strobilus, Pherusa, Pyracantha, Arocum, Alcocalum, Articocalus, Artichauts

  • 1644 Vlaams: Articiocken
  • 1616 Latijn: Cinara [724]
  • 1554/1557: Alcocalum, Arocum, Artichaut, Articocalus, Caravus, Carduus sativus, Chamaeleon, Cinara, Cynara, Spondyli, Strobildorn

[558]   1   Artichauts hebben groote breede bladeren/ ghelijck die bladeren van onser vrouwen Distel/ maer bruynder/ merder ende niet stekende/ ende tusschen dyen comen die stelen voort/ daer aen oock bladeren wassen den voorghescreven ghelijck maer mindere/ op dopperste draghende groote ronde ghescelferde bollen/ die als zy open gaen purpure bloemen bringhen/ ende daer naer saet leveren/ den sade van onser vrouwen Distel ghelijck maer meerdere. Die wortel es lanck ende groot.

Cynara cardunculus - Kardoen

Cinarae aliud genus, Cinara acuta, Scolymos acutus, Chardous

  • 1644 Vlaams: Articiocken (Stekelighe)
  • 1616 Latijn: Cinara spinosa [724]
  • 1554/1557: Chardonnerette, Chardons, Cinara acuta, Cynara aliud genus

2   Dat ander gheslacht dat Chardous gheheeten wordt heeft groote langhe bladeren/ die over beyde sijden diep ghesneden ende met scerpen dorenen beset sijn. Die steel es lanck/ ende daer op wassen ronde ghescelferde bollekens/ den anderen volnaer ghelijck.

Plaetse

1   Beyde dese gheslachten en wassen hier te lande van selfs niet/ maer worden in die hoven ghesaeyet ende gheplant.

Tijt

2   Artichauts ende Chardous brenghen huer stekende bollen in Ooghstmaent.

Naem

Dierste gheslacht wordt gheheeten in Griecx Scolymos. In Latijn Cinara oft Cynara ende Strobilus/ van sommighen Pherusa ende Pyracantha/ nu ter tijt Arocum, Alcocalum ende Articocalus. In Hoochduytsch Strobildorn/ In Italien Articoca. In Franchois Artichaultz ende daer naer hier te lande Artichauts.

Dat ander es oock een gheslacht van Cinara ende Scolymos/ ende mach wel gheheeten worden Cinara acuta oft Scolymos acutus. Ende dit gheslacht wordt in Franchois

 

[559]   ende hier te lande Chardous ghenaemt.

Natuere

Artichouts sijn werm ende drooghe van natueren tot in den tweeden graedt als Galenus crijft.

Cracht ende werckinghe

A   Die wortel van Artichauts in wijn ghesoden ende ghedroncken iaecht af duer die urine alle quade vuylicheyt des bloets/ ende doet dat water stincken ende swaer van ruecke worden/ ende verdrijft/ ende gheneest mits dyen den quaden stanck van den oocxselen/ en van den gheheelen lichaem.

B   Die selve wortel met azijn vermenght gheneest alle quade ruydicheyt ende scorftheyt daer op ghestreken.

C   Die bollen voor spijse inghenomen verwecken ende maken lust tot byslapen/ ende als zy rouw ghegheten worden sonderlinghe als sy oudt sijn zoo sijnse quaet om verteeren/ daer om eest beeter datmense ierst siede ende dan ete.

 

^Naar het begin van deze pagina