Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Sium latifolium - Grote watereppe

Berula erecta - Kleine watereppe

• Cruijdeboeck deel 5 capitel 45 Bladzijde 651

Tgheslacht

Van desen cruyde vindtmen hier te lande twee gheslachten/ een groot ende een cleyn die alleen daer om van fatsoene versceyden sijn/ om dat zy op onghelijcke plaetsen wassen/ want dat eene verandert in dat andere/ alst van sijn plaetse ghestelt/ ende in een andere gheplant wordt. Te weten dat heel in dwater wast wordt cleyn op die eerde/ ende dat op die eerde groeyet wordt groot alst in dwater gheplant wordt/ alzoo dat dese twee cruyden in der waerheyt maer een cruyt en sijn/ dwelck niet alleen den desen maer oock meer anderen cruyden ghebuert die in die wateren oft natte beempden groeyen.

• Cruijdeboeck deel 5 capitel 45 Bladzijde 652

Tfatsoen

Sion, Sium, Laver, Schinon aromaticum

 

Sium latifolium - Grote watereppe Zie alle foto's van Biopix

Laver maius, groote water Eppe 1644 Vlaams: Eppe (Eerste oft Groote Water-) 1616 Latijn: Sium [589] 1554/1557: Ache d'eau, Berle, Berle (grande), Epffich (Wasser-), Eppe (groote water-), Eppe (water-), Laver, Laver Cratevae, Persil d'eauë, Sium, Sium Cratevae Overzicht Sium latifolium op deze site Alle foto's van Sium latifolium op internet Sium latifolium bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Sium latifolium in Plantago PlantIndex

[652]   1   Die groote water Eppe heeft ronde hole broosche glatte stelen/ ende langhe bladeren van veel/ tseghen malcanderen over staende ende ghelijck vlueghelen uutghespreyde bladerkens/ vergaert van den welcken elck besondere effen cael ende rontsomme ghelijck een saghe ghekerft es. Op dopperste van den stelen wassen croonkens/ daer op voortcomen witte bloemkens. Die wortel es faselachtich ende worpt veel cleyne rancxkens uut. Dit heel cruyt es van stercker ende liefelijcker rueck dan eenighe Eppe oft Jouffrouw merck ende rieckt schier gelijcks een kostelijcke Peterolie alst in stucken gebroken wordt.

Berula erecta - Kleine watereppe Zie alle foto's van Blaich

Laver minus, cleyne water Eppe 1644 Vlaams: Eppe (Tweede oft Kleyne Water-) 1616 Latijn: Sium alterum [589] 1554/1557: Ache d'eau, Berle, Berle (petite), Epffich (Wasser-), Eppe (cleyn water-), Eppe (water-), Laver, Laver minus, Persil d'eauë, Sium Overzicht Berula erecta op deze site Alle foto's van Berula erecta op internet Berula erecta bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ Berula erecta in Plantago PlantIndex

2   Die cleyne water Eppe/ es den voorghescreven van ruecke ghelijck/ sijn stelen sijn oock hol maer mindere. Die bladeren en sijn den grooten niet ghelijck/ maer sijn den bladeren van Kervele meer aensienlick/ hoewel sy noch teerder ende meer ghesneden sijn. Die bloemkens sijn wit ende wassen in seer cleyne croonkens/ seer vast ende nauw in een ghedronghen. Die wortel es faselachtich ende worpt oock veel dunne rancxkens uut/ die lancx der eerde huer spreyden/ ende daer aen vast maken.

Plaetse

1   Dit groote water Eppe wast in die grachten ende in die staende wateren.

2   Die Cleyne wast in natte neere vochtighe beempden/ niet veerde van den staenden wateren/ nochtans niet daer inne.

Tijt

Water Eppen bloeyen in Braeckmaent ende Hoymaent.

Naem

Dit cruyt wordt gheheeten in Griecx Sion. In Latijn Laver ende Sium/ van sommighen oock Schinon aromaticum. In die Apoteke eest onbekent. In Hoochduytsch worddet ghenaemt Wasser epffich. In Neerduytsch Water eppe. In Franchois Berle.

Natuere

Laver es van natueren werm ende drooghe tot schier in den derden graedt.  

• Cruijdeboeck deel 5 capitel 45 Bladzijde 653

Cracht ende werckinghe

[653]   A   Dit cruyt rouw oft ghesoden inghenomen verweckt die natuerlijcke cranckheyt van den vrouwen ende iaecht af die secondine ende die doode vruchten. Het doet oock water maken ende breeckt den steen/ ende doet den ghebroken steen rijsen ende afgaen/ hoe ende in wat manieren dattet ghebruyckt wordt.

B   Dit selve cruyt in die spijse ghebruyckt/ gheneest oock den rooden lichaem/ ende stelpt den loop des buycx.