 |
Leesmaar.nl |
Sitemap |
Plantaardigheden.nl |
|
| 1554 | Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven) |
| A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ | |
Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen |
|
Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch |
|
| Register van die cracht der Cruyden | |
| * Oude Nederlandse namen | |
| * Project Dodoens | |
| Woordenboek Nederlandsche Taal | |
| Plantago PlantIndex | |
| Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel | |
| Bijgewerkt 28-04-2023 | |
« Cruijdeboeck deel 5 capitel 68, bladzijde 681-684 Zie volgende pagina »
Van Loock. Cap. lxviii.
Allium - Look zie |
Allium vineale - Kraailook - Loock, wildt |
|
zie |
op Blaichs homepage op Wolverlei Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago op internet |
|
Loock es dryerhande van gheslachte/ Tam/ wildt ende breet Loock/ datmen Das Loock hier te lande nuempt.
 |
||||
|
[682] 1 Tam Loock heeft bladeren ghelijck Gras oft Aijeuijn/ tusschen den welcken in tweede iaer voortcomen ronde hole stelen/ daer die bloemen ende saet op wassen/ den bloemen ende sade van Aijeuijn ghelijck. Sijn wortel es ront ghelijck een bulbus oft Aijeuijn bol van veel clysteren aen een hanghende vergaert/ daer onder aen hanghen cleyne dunne hayrachtighe faselinghen.
2 Dwildt en heeft gheen bladeren/ maer heeft in plaetse van bladeren langhe/ dunne ronde hole pijpkens/ tusschen den welcken eenen ronden herden steel/ twee oft drye voeten hooch wast/ daer op die bloemen ende saet voortcomen. Die wortel es oock ront/ maer es sonder clijsteren/ ende heeft somtijts aenhanghende cleyne ronde bollekens/ daer nieuwe planten ende spruyten af voortcomen.
B Van desen gheslachte vindtmen oock noch een dat minder es/ anders den voorghescreven van bladeren stelen sade ende wortelen ghelijck/ ende dit groeyet ghemeynlick in die beempden. 3 Dat derde Loock datmen Das loock nuempt/ heeft ghemeynlick twee groote breede bladeren/ den bladeren van Meyebloemkens schier ghelijck/ tusschen die welcke een oft twee dunne steelkens voortcomen/ daer op cleijne witte bloemkens wassen. Die wortel es van fatsoene eenen ionghen Loock bol ghelijck ende seer sterck van ruecke ende van smaecke.
1 Tam Loock wordt in die hoven gheplant. 2 Dwildt Loock wast van selfs op die corenvelden/ aen die haghen/ ende in sommighe beempden/ sonderlinghe dat cleyn/ want dat groot wast meest op die velden. 3 Das loock wordt ghevonden in vochtighe donckere bosschen. |
||||
|
 |
||||
|
[683] 2 Dwilt Loock bloeyet ende levert sijn saet in Braeckmaent ende Hoymaent. 3 Das Loock bloeyet in Aprill ende in Meye.
Loock wordt gheheeten in Griecx Scorodon. In Latijn Allium. In Hoochduytsch Knobloch oder Knoblouch. In Neerduytsch Loock. In Franchois Ail ou Auy. 1 Dat ierste gheslacht wordt gheheeten Allium sativum/ ende tam Loock oft Loock. 2 Tweede gheslacht wordt gheheeten in Griecx Ophioscorodon ende Elaphoscorodon. In Latijn Allium anguinum ende Allium sylvestre. In Hoochduytsch Wilder knobloch und Feld knobloch. In Neerduytsch Wildt loock. In Franchois Aux saulvage. 3 Dat derde gheslacht wordt gheheeten nu ter tijt in Latijn Allium ursinum. In Hoochduytsch Walt knobloch oder Knoblauch. In Neerduytsch Das Loock. In Franchois Aux d’ours/ ou Ail d;ours. Dit Loock schijnt wel te wesene dat loock dat Dioscorides Scorodoprassum heet/ oft als sommighe meynen dat Ampeloprasum.
Loock es werm ende drooghe tot schier in den vierden graedt.
A Loock voor spijse inghenomen en gheeft den lichaeme gheen voetsel maer ingenereert quaet bloet om dattet seer heet es/ maer alst ghesoden oft ghecoeckt wordt tot dattet sijn scerpheyt verliest dan en maket alzoo quaden bloet niet/ ende hoe wel dattet seer luttel voetsels by brenght/ zoo voedet nochtans meer dan alst rouw inghenomen wordt. B Loock dient den ghenen die grove taeye coude humoeren ende vochticheden over huer hebben/ want het doet die coude humoeren sceyden ende verteeren. C Loock doet oock sceyden die winden/ opent alle verstoptheyt/ doodet ende iaecht af al te breede wormen/ ende het doet water maken ende die urine lossen. D Loock es oock goet tseghen alle fenijn ende vergiftheyt/ in die spijsen ghenut/ oft in wijn ghesoden ende daer af ghedroncken/ want uut sijn eyghen natuere zoo wederstaet het alle fenijn/ alzoo dat alle fenijnnighen ghedierten daer af wech vlien. Ende daer om worddet van Galenus prince der medecynen der boeren ende der lantluyden Teriakel ghenaempt. E Item Loock es seer goet gheleyt op die beten van den verwoeden honden/ ende op alle beten ende steken van alle fenijnnighe ghedierten/ als spinnen/ scorpioenen/ aderen ende dyerghelijcke. Tot den selven eest oock goet/ alsmen tloock in wijn ziedt ende den wijn drinckt. F Loock inghenomen bewaert ende bescermt die ghene die veelderhande wateren/ quade ende vuyle drincken moeten/ dat sy daer af niet sieck en worden. G Loock rouw oft ghesoden gegheten/ maeckt die stemme claer/ ende gheneest den verouderden hoest/ ende es seer goet den ghenen die watersuchtich sijn/ want het verdroocht die maghe ende verteert dat water/ ende daer en boven zoo en maket ghenen sonderlinghen dorst. H Tselve Loock met grove Marioleyen in wijn ghesoden ende ghedroncken/ doodet die luysen ende neten die een mensch over sijn lichaem heeft. I Tot die pijne van den tanden es Loock oock seer goet/ want het doet die vergaen/ alsment met azijn wrijft ende tseghen die tanden leyt/ oft alsment alleen oft met wat wieroocks in water ziedt/ ende den mont daer mede spoelt/ oft alsmen tselve in die gaten van den quaden tanden steeckt. Tselve doetet oock alsment met gansen smout vermenght ende in die ooren doet. K Loock ghewreven ende op die slapen van den hoofde gheleyt/ doet die verouderde pijne van den hoofde vergaen. L Loock tot asschen ghebrant ende met huenich vermenght gheneest die quade crauwagien ende cruydicheden van den hoofde ende dat uutvallen des hayrs daer op ghestreken. |
||||
|
 |
||||
|
[684] M In der selver manieren ghebruyckt zoo gheneest ende doet vergaen dat loock die blauwe ghestooten oft gheslaghen plecken. N Item Loock es oock goet ghebruyckt tot die quade witte seericheden/ loopende gaten van den hoofde/ ende tot alle quade vremde crauwagien/ met sout ende olie vermenght ende daer op ghestreken. Dijsghelijcx oock op dat wilt vier. O Loock met verckens liese vermenght doet sceyden herde quade verouderde geswillen. Ende met solfer ende herst vermenght trecket uut die quaetheyt van den fistelen/ als Plinius scrijft. P Loock verweckt oock die natuerlijcke cranckheyt van den vrouwen/ ende iaeght af die secondine/ als die vrouwen in dwater sitten daer Loock in ghesoden es/ oft Loock op gloeyende kolen branden ende den roock van onder ontfanghen. Q Die hoenderen ende hinnen als sy die sprouwe hebben worden met Loock ghenesen.
Loock es scadelick ende quaet den cholericken menschen/ ende allen den ghenen die heet van natueren sijn. Ende doet quaet/ sonderlinghe den ooghen/ ende letsel den ghenesichte/ dijsghelijck oock den hoofde ende den nieren. |
||||
|
 |
