Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 5 capitel 71, bladzijde 687-688   Zie volgende pagina »

Van Pareye.   Cap. lxxi.

Allium porrum - Prei - Pareye

zie

 

Prason, Porrum, Pareye

   Noot: Twee vormen van dezelfde soort, Allium porrum. Porrum capitatum werd gekweekt om de 'bol', dat is de bladschede. Porrum sectivum werd gekweekt om het blad. Van Allium porrum is geen wilde vorm bekend.

Allium porrum - Prei (gekweekt om het blad)

 

Prason cephaloton, Porrum, Porrum capitatum, Pareye "die niet afghesneden en wordt"

  • 1644 Vlaams: Pareye (Gheschoren oft Ghesneden)
  • 1616 Latijn: Porrum sectivum [688]
  • 1554/1557: Lauch, Paraye, Pareye, Poreau, Poreau sectil, Porrum, Porrum sectivum

Allium porrum - Prei

Porrum sectivum, Pareye "die afghesneden wordt"

  • 1644 Vlaams: Pareye (Gheschoren oft Ghesneden)
  • 1616 Latijn: Porrum sectivum [688]
  • 1554/1557: Lauch, Paraye, Pareye, Poreau, Poreau sectil, Porrum, Porrum sectivum

Kijk eens

op Wolverlei

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

op internet

Tfatsoen

[687]   Pareye heeft langhe breedachtighe tsamen ghevouwen bladeren/ van ruecke ende smaecke den bladeren van Aijeuijn niet seer onghelijck/ ende daer en tusschen wast in tweede iaer eenen ronden steel/ voortbringhende eenen ronden bol met bloemen ghelijck aen Aijeuijn/ ende daer naer saet den Aijeuijn sade van fatsoene oock ghelijck maer van verwen grauw. Die wortel es wit ende minder dan een cleynen Aijeuijn.

Plaetse

Pareye wordt hier te lande schier al om in die hoven gheplant/ ende en wordt niet veel tot sade ghelaten/ maer wordt meest daghelijcx int moes ende andere spijsen ghebruyckt/ daer toe datmen die bladeren af snijdt/ schier tot der eerden toe/ ende daer om en kan die Pareye niet lichtelicken op ghescieten.

Tijt

Pareye bloeyet in Meye ende in Braeckmaent/ een iaer naer dat sy ghesaeyet es/ eest sake dat sy niet afghesneden en es gheweest/ want alsmense dickwils af snijdt/ zoo

 

[688]   brenght sy seer selden saet ende bloemen. Ende daerom scrijven sommighe dat Pareye gheen bloemen oft saet en levert/ dat niet waer en es/ want Pareye die niet afghesneden en wordt/ brenght bloemen ende saet voort.

Naem

Pareye wordt gheete in Griecx Prason, In Latijn Porrum, In Hoochduytsch Lauch. In Franchois Poureau.

1    Die Pareye die niet afghesneden en wordt/ es ghenaempt In Griecx Prason cephaloton, In Latijn Porrum capitatum.

2   Die andere Pareye die af ghesneden wordt/ heet in Latijn van Columella ende Palladius/ Porrum sectivum.

Natuere

Pareye es werm ende drooge tot in den derden graedt van den natueren den Aijeuijn niet seer onghelijck/ maer niet zoo sterck.

Cracht ende werckinghe

A   Pareye in die spijse ghebruyckt/ maeckt quaet ende grof bloet/ winden/ ende swaren droomen/ sonderlinghe als sy rouw ghebruyckt wordt/ maer als sy twee oft dryemael gesoden gheweest es/ dan es sy beter ende bequaemer om eten.

B   Item Pareye doet water lossen/ ende die grove vochticheden scheyden ende maeckt saechten camerganck.

C   Tsap van Pareye met huenich ghedroncken es goet tseghen die beten ende steken van alle fenijnnighe ghedierten.

D   Pareye oft dat sap daer af met huenich oft eenighe syrope vermenght/ ende dicwils gheleckt/ suyvert die borste/ doet die fluymen rijsen/ ende gheneest den verouderden hoest ende heeschicheyt.

E   Pareye inghenomen verweckt oock die natuerlijcke cranckheyt van den vrouwen/ ende alsmense in zee water ziedt/ ende daer in sidt/ zoo opent zy die moedere ende vermorwet alle herdicheyt van der selver.

F   Die bladeren van Pareye stelpen den bloetganck/ sonderlinghe uut den nuese/ Tselve doet oock tsap met azijn ende fijn poeder van wieroock vermenght/ in die nuese ghesteken.

G   Tsaet van Pareye es goet vermenght met die medecijnen die den steen breken.

H   Tselve saet stelpt oock alle overvloedighe bloetganck met alzoo veel vruchten van Myrthus inghenomen.

Hindernisse

Pareye maeckt quaet bloet ende winden/ zy doet swaer droomen hebben ende verdonckert dat ghesichte/ Ende es seer quaet den ghenen die eenighe sweeringhe in die nieren ofte blase hebben.

 

^Naar het begin van deze pagina