Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 6 capitel 33, bladzijde 753-754   Zie volgende pagina »

Van Bucxboom.   Cap. xxxiii.

1  

Buxus sempervirens - Buxus

2  
Arctostapylos uva-ursi - Berendruif

Tgheslacht

[753]   Bucxboom es tweederleye/ Groot ende cleyne/ die beyde hier te lande ghemeyn sijn.

Tfatsoen

  Pyxos, Buxus, Bucxboom

 

Buxus sempervirens - Buxus

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Buxus, groote Bucxboom (Palmboom)

  • 1644 Vlaams: Bucksboom (Groote en Kleyne), Palmboom
  • 1616 Latijn: Buxus [782]
  • 1554/1557: Bucxboom, Buxbaum, Buxus, Buys, Palmboom

Die groote Bucxboom es een schoon grootachtigh boom/ hebbende dicke herde struycken die tot veelderhande wercken ende instrumenten bequaem sijn/ want dit hout es dicht/ vast/ hert/ ende laet hem seer wel wercken/ ende in alle manieren snijden ende vueghen/ ende daer en boven zoo eest oock seer gheduerich/ alzoo dattet niet lichtelijck en verrot oft en vergaet. Ende dese Bucxboom heeft vele herde dicke tacken ghelijck andere boomen die becleet sijn met vele doncker gruene breedachtighe bladerkens/ die niet en verwelckeren oft af en vallen/ maer alzoo wel tswinters als tzoomers gruen blyven. Die bloemen groeyen tusschen die bladeren aen die dunne rijskens/ ende daer naer volght dat saet/ dwelck swert es ende besloten wast in een ront huysken/ ghelijck een Coriander saet groot.

Arctostapylos uva-ursi - Berendruif

Humibuxus (niet door Dodoens genoemd), cleyne Bucxboom

  • 1644 Vlaams: Uva Ursi
  • 1616 Latijn: (Uva ursi)
  • 1554/1557: Buys (petit), Humibuxus

2   Die cleyne Bucxboom es een neer cleyn boomachtich ghewas niet veel over twee voeten hooch wassende/ maer met seynen overvloedighen dunnen rijskens/ die meest van der wortele/ somtijts van een cleyn struycxken voortcomen/ hem dickwils seer breet uutbreydende. Die bladeren van desen sijn lichtgruender/ ronder ende wat minder dan die bladeren van den grooten/ anders oock den voorghescreven ghelijck.

Plaetse

Bucxboom groeyet gheerne ontrent hooghe geberchten op coude plaetsen/ ghelijck ontrent die gheberchten ende wildernissen van Switserlant/ daer hy veel ghevonden wordt/ Hier te lande worden beyde die gheslachten in die hoven gheplant.

 

Tijt

[754]   Bucxboom bloeyet ontrent Sporckelle ende Meerte. Ende in den Herfst zoo wordt sijn saet in sommighe landen rijp. Hier te lande en brenght hy gheen saet voort.

Naem

Bucxboom wordt gheheeten in Griecx Pyxos/ In Latijn Buxus/ In Hoochduytsch Buxbaum/ In Franchois Bouys/ Hier te lande Bucxboom/ ende van den ghemeynen man Palm boom/ ende dat om datmen die rijskens ende meykens van desen ghewasse/ op den Palmsondach in die kercke draecht.

Natuere

Die bladeren van Bucxboom sijn werm drooch ende tsamen treckende van natueren/ dwelck hueren smaeck claerlijck bewijst.

Cracht ende werckinghe

A   Bucxboom en heeft in der medecijnen gheen ghebruyck/ ende van sijn werckinghe en wordt by den ouders oft andere experte meesters niet sonderlincx ghescreven bevonden/ nochtans zoo willen sommighe vrouwen oft andere ongheleerde die huer onderwinden raet te gheven tot sieckten die sy niet en kennen/ die soppekens van den Bucxboom ingheven den ghenen die van die popelsie gheslaghen sijn dat tseghen redene es/ want Bucxboom en es niet alleen quaet voor die herssenen inghenomen/ maer oock seer quaet voor die selve dickwils gheroken.

Sommighe gheleerde dees tijts scrijven dat die bladeren van Bucxboom in looghe gheweyckt het hayr geel maken/ alsmen thooft daer mede wasschet.

 

^Naar het begin van deze pagina