[756] sap ghedouwet wordt/ dat root ende wijnachtich es. Ende in dese besiekens leyt dat saet dat plat ende cleyn es.
B Van desen gheslachte van Vlier wordt noch een ander gheslacht ghevonden/ dyens besiekens wit geel sijn/ anders den voorghescreven in alder manieren ghelijck/ ende dit gheslacht es vremt ende wordt seer selden ghevonden.
2 Dat ander ende wildt gheslacht van Vlier/ es oock van gheknoopte stelen ende tacken die met wit merch ghevult sijn/ ende van loof bladeren ende ruecke den voorghescreven Vlier ghelijck. Maer met den bloemen ende vruchten zoo es van den selven seer versceyden/ want die bloemen van desen wilden Vlier en wassen niet in platte brede croonen ghelijck die bloemen van den ghemeynen/ maer groeyen tsamen ghehoopt ghelijck die bloemen van Reynette/ wilde Rhabarbare ende Rijnwilghen. Ende als die wit geele bloemkens gheresen sijn/ zoo wassen die besiekens oock in der selver manieren/ ende schier ghelijck een wijndruyve tsamen gehoopt. Ende dese besiekens sijn ront root/ onlustich ende seltsame van smaecke.
Plaetse
1 Die ghemeyne Vlier wordt hier te lande overvloedich in die haghen ende hegghen ghevonden/ ende wast gheerne in lomberachtighe ende vochtighe plaetsen.
2 Die wilde Vlier wast oock in donckere vochtighe plaetsen/ maer wordt seer selden ghevonden.
Tijt
Die gemeyne Vlier bloeyet in Meye oft spaeder. Die wilde Vlier bloeyet in Aprill. Ende huer beyder vruchten worden in den Herfst rijp.
Naem
1 Die ghemeyne Vlier wordt gheheeten in Griecx Acte. In Latijn ende in die Apoteke Sambucus. In Hoochduytsch Holder. In Neerduytsch Vlier. In Franchois du Hus ou du Suin.
2 Dat Wildt gheslacht wordt nu ter tijtgheheeten in Latijn Sambucus sylvestris/ ende Sambucus cervinus. In Hoochduytsch Waldt holder/ dat es in Neerduytsch Wilde vlier/ ende in Franchois du Hus saulvage.
Natuere
1 Die ghemeyne Vlier es werm ende drooghe van natueren/ tot in den derde graedt sonderlinghe die scorssen/ bladeren ende ionghe scuetkens.
Cracht ende werckinghe
A Die bladeren ende ionghe scuetkens van den gemeynen Vlier met eenich moes oft pottagie gegheten/ doen camerganck hebben/ ende iaghen daer duer af taeye slijmachtighe fluymen ende waterachtighe vochticheden.
B Die gruene middel scorsse van den tacxkens van Vlier/ es den bladeren ende ionghe scuetkens niet onghelijck/ anders dan
dat sy van werckinghe veel stercker es/ met ghewelt ende turbatie dwater afiaghende alsmense inneempt.
C Die besiekens sonderlinghe die platte sadekens ghedroocht/ sijn oock goet den watersuchtighen ghebruyckt/ ende dijsghelijcx den ghenen die seer vet sijn ende gheerne magherder waren/ ontrent een vierenCruijdeboeck deel loots swaer tsmorghens met wijn inghenomen ende langhe tijt ghebruyckt.
D Die bladeren gruen ghestooten sijn goet gheleyt op die heete swillinghen ende vergaringhen/ ende met bocken oft ossen ruet vermenght versueten sy die pijne van dat fledercijn daer op gheleyt.
2
E Die natuere cracht ende werckinghe van den wilden Vlier es noch ter tijt onbekent.
Hindernisse
Die Vlier es van sijn eyghen natuere den menschelijcker natueren heel tseghen ende contrarie/ hy maeckt groote walginghe ende beruerte in die maghe/ dermen ende buyck hy onstelt dat heel lichaem/ ende beneemt die cracht/ macht ende ghesontheyt van der levere. |