Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 6 capitel 46, bladzijde 770-771   Zie volgende pagina »

Van Moerbesien.   Cap. xlvi.

1  

Morus nigra - Zwarte moerbei

 

Tfatsoen

Morus nigra - Zwarte moerbei

Morea, Sycaminea, Morus (Morus Celsi), Moerbesieboom

(vrucht) Moron, Morum (Morum Celsi), Moerbesie, Moerbesien

  • 1644 Vlaams: Moerbesieboom (Swarten) (vrucht: Swarte Moerbesie)
  • 1616 Latijn: Morus (vrucht; Morum) [810]
  • 1554/1557: Maulbeerbaum, Maulbeeren, Meures, Meurier, Moerbesieboom, Moerbesien, Morus, Morus Celsi

Die Moerbesieboom es een groote boom met sijnen tacken hem wijt ende veerde uutbreydende/ hy heeft breede gruene bladeren/ die rontsomme ghelijck een saghe met cleynen scaerdekens ghekerft sijn. Tbloeysel es cleyn ende wollachtich. Die vruchten sijn van vele graenkens vergaert/ ghelijck die besien oft vruchten van braemen/ maer meerder/ ende langher/ van verwen ierst wit/ naermaels root/ ten laesten swert/ wijnachtich van smaecke. Die wortelen sijn geelachtich/ sonderlinghe die scorssen die oock bitterachtich van smaecke sijn.

Plaetse

[771]   Moerbesien boom wast gheerne in die hoven ende andere werme ende ghemeste plaetsen.

Tijt

Die Moerbesieboom crijght nieuwe bladeren in den Meye/ langhe naer alle andere boomen. Ende daer om zoo wordt hy van den Poeten in huere fabelen gheheeten die voorsichtichste boom/ want hy ierst uut sciet als die coude ende rijm voorby sijn/ alzoo dat hy daer af niet behindert en wordt ghelijck andere boomen.

Naem

1   Die boom van den Moerbesien wordt gheheeten in Griecx Morea ende Sycaminea/ In Latijn Morus/ In sommighe Apoteken Morus celsi/ In Hoochduytsch Maulbeerbaum/ In Neerduytsch Moerbesieboom/ In Franchois ung Meurier.

2   Die vrucht wordt ghenaemt in Griecx Moron/ In Latijn Morum/ In die Apoteke Morum celsi/ In Hoochduytsch Maulbeeren/ In Neerduytsch Moerbesien/ In Franchois Meurez.

Natuere

Die onrijpe Moerbesien sijn cout ende drooghe tot in den tweeden graedt/ ende tsamen treckende van natueren.

Die rijpe Moerbesien sijn middelmatich ende ghetempert.

Die scorssen van den Moerbesieboom/ sonderlinghe van den wortelen sijn werm ende drooghe tot in den tweeden graedt/ ende afvaghende ende suyverende van natueren.

Cracht ende werckinghe

A   Die onrijpe Moerbesien ghedroocht stelpen den loop des buycx/ ende dat root melizoen/ ende ghenesen ende stillen dat braken/ met rooden wijn inghenomen.

B   Die rijpe Moerbesien maken den buyck los en vochtich/ ende doen camerganck hebben/ sonderlinghe voor den eten oft nuchter gegheten.

C   Die selve naer den eten inghenomen bederven lichtelijcken in die maghe/ ende maken winden ende coude opblasinghe in die selve.

D   Van den sape van den rijpen Moerbesien/ wordt ghemaeckt een confectie in maniere van een syrope/ die seer goet es tot alle sweeringhen ende heete gheswillen van der tonghen/ mont/ amandelen ende keele.

E   Die bladeren van Moerbesienboom met olie vermenght ghenesen die verbrantheyt daer op ghestreken.

F   Die scorssen van den wortelen van Moerbesieboom ghesoden ende ghedroncken/ openen die verstoptheyt van der levere/ ende van der milten/ ende sy doen camerganck hebben/ ende iaghen daer mede af die breede ende langhe wormen.

G   Dwater daer die wortelen ende bladeren tsamen in ghesoden sijn in den mont ghehouwen/ versuete die pijne ende weedom van den tanden.

 

^Naar het begin van deze pagina