[784] Die Noteboomen worden seer hooch ende dick/ ende crijghen veel tacken die huer veerde ende wijt uutbreyden/ uut den welcken in dat ierste van der lenten voortcomen langhe bleeckgeele cattekens/ schier ghelijck aen die Wilghen maer langhere/ die huer selven ontpluycken ende corts daer naer afvallen. Ende daer naer zoo comen die bladeren voort/ die lanck groot ende welrieckende sijn/ van vele bladeren aen een ribbeken tseghen malcanderen over wassende vergaert/ van den welcken elck besondere oock groot ende breet es. Die vruchten wassen tusschen die bladeren/ twee drye oft vier tsamen ende elck es met een groene snoestere bedeckt/ daer onder een herde houtachtighe scelpe es/ daer die keerne tusschen vellekens in besloten leyt.
Plaetse
Noteboomen groeyen geerne op bergachtighe ende drooghe plaetsen/ ende worden hier te lande/ ende in Duytschlant in veel hoven/ ende aen die canten van den velden gheplant.
Tijt
Die cattekens van den Noteboom beghinnen uut te comen in Meerte/ oft ten lancxsten in Aprill. Die Noten worden rijp ontrent dat eynde van Oostmaent.
Naem
Die Noteboom wordt gheheeten in Griecx Carya/ In Latijn Nux/ In Hoochduytsch Nuszbaum/ In Franchois ung Noissier.
Die ionghe Cattekens die voor die bladeren uutcomen/ worden gheheeten in Latijn Iuli nucum.
Die vrucht es ghenaemt in Griecx Caryon basilicon/ In Latijn Nux regia, Nux iuglans, en Nux Persica/ In die Apoteken Nux/ In Hoochduytsch Welschnusz und Baumnusz. Hier te lande Okernoten/ In Franchois ung Noix.
Natuere
Noten noch groen ende versch/ sijn cout ende vochtich.
Die drooghe Noten sijn werm/ verdrooghende ende subtijl van substantien.
Die snoesteren van den Noten verdrooghen seer ende sijn tsamen treckende van natueren/ ende van ghelijcke natuere sijn oock volnaer die bladeren.
Cracht ende werckinghe
A Die gruene ende versche Noten sijn bequaemer om eten/ dan die drooghe/ nochtans zoo sijn sy quaet om te verteeren
ende voeden seer luttel.
B Die drooghe Noten voeden veel min ende sijn quaeder om verteeren/ sy maken hooftsweer/ ende sijn quaet voor die maghe/ ende den ghenen die hoesten ende cort van adem sijn.
C Een oft twee drooghe Noten met een Vijghe ende wat Ruyten inghenomen smorghens nuchtere sijn seer goet tseghen alle
fenijn.
D Item drooghe Noten met sout/ huenich/ en aijeuijn vermenght/ sijn goet gheleyt op die beten van den verwoeden honden. Ende met huenich ende wat Ruyten alleen ghemenght/ zoo ghenesen sy oock die sweeringhen van den borsten/ ende andere coude apostumatien.
E Die verouderde vette Noten ghenesen die quade scorftheden van den hoofde/ ende doen vergaen die blauwe gheslaghen ende
ghestooten plecken/ cleyn ghestooten ende daer op gheleyt. Tselve doet oock die Olie uut den Noten gheperst.
F Van den snoesteren van den Noten/ wordt een medecijne gemaeckt die tot alle swillinghen ende ierst groeyende sweeringhen
van der keelen/ amandelen/ ende van den mont seer goet es/ alsmen daer mede gorgelt.
G Tot den selven ghebreken dienen oock die snoesteren in water ghesoden ende daer mede gegorgelt. Ende van ghelijcke cracht sijn oock schier die bladeren. |
